Το "εκρηκτικό κοκτέιλ" που έχουν να αντιμετωπίσουν οι τραπεζίτες
Ενώ όλα έδειχναν ότι η ελληνική οικονομία είχε εισέλθει δυναμικά σε συνθήκες ανάκαμψης η γεωπολιτική κρίση ανατρέπει το σκηνικό αισιοδοξίας - Το ενεργειακό κόστος έρχεται να δυναμιτίσει την ομαλή εξυπηρέτηση των δανείων από τα νοικοκυριά και τις μικρές επιχειρήσεις
Με την απειλή των «κόκκινων» δανείων προ των πυλών, οι τραπεζίτες βρίσκονται σε κατάσταση «κόκκινου» συναγερμού και καθώς καλούνται να αντιμετωπίσουν ένα νέο εκρηκτικό κοκτέιλ -πριν απορροφήσουν πλήρως τους κραδασμούς της πανδημικής κρίσης-, προχωρούν στην αναθεώρηση των πλάνων τους για το 2022.
Και ενώ όλα έδειχναν ότι η ελληνική οικονομία είχε εισέλθει δυναμικά σε συνθήκες ανάκαμψης η γεωπολιτική κρίση ανατρέπει το σκηνικό αισιοδοξίας.
Το ενεργειακό κόστος έρχεται να δυναμιτίσει την ομαλή εξυπηρέτηση των δανείων από τα νοικοκυριά και τις μικρές επιχειρήσεις. Και τα πρώτα σημάδια είναι ανησυχητικά καθώς πλέον έχουν λήξει ή θα λήξουν μέχρι τον Ιούνιο όλα τα προγράμματα στήριξης, όπως ήταν τα μοράτορια και τα προγράμματα step up με τις μειωμένες δόσεις που πρόσφεραν οι τράπεζες στους πελάτες τους.
Στην απειλή της ανόδου των «κόκκινων» δανείων, έρχεται να προστεθεί και η συγκράτηση στους ρυθμούς πιστωτικής επέκτασης, στην οποία είχαν «επενδύσει» οι τράπεζες καθώς η ανάπτυξη της λιανικής τραπεζικής ενισχύει έσοδα και κερδοφορία. Παράλληλα πτωτικά θα κινηθεί και ο ρυθμός ανόδου των καταθέσεων, καθώς οι πιέσεις που δέχεται το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών από την έκρηξη του ενεργειακού κόστους, το οποίο μετακυλίεται σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα, από τα τιμολόγια ρεύματος, τη βενζίνη στο ρεζερβουάρ, στα είδη πρώτης ανάγκης στα ράφια του σούπερ μάρκετ.
Οι τραπεζίτες παρακολουθούν τις εξελίξεις και γνωρίζουν πως ακόμα και αύριο να λήξουν οι πολεμικές συρράξεις στην Ουκρανία, οι επιπτώσεις λόγω του ενεργειακού κόστους θα συνεχίσουν να πιέζουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα. Φοβούνται ότι η διάρκεια της κρίσης θα δημιουργήσει μία νέα γενιά «κόκκινα», ότι θα υπάρξουν δάνεια που θα «σκάσουν», την ώρα που δεν έχει κλείσει ακόμα ο λογαριασμός για τα κορονοδάνεια.
Το «εκρηκτικό κοκτέιλ» που καλούνται να διαχειριστούν οι τραπεζίτες έχει πολλές παραμέτρους καθώς:
-Η αύξηση του ενεργειακού κόστους λόγω της γεωπολιτικής κρίσης δεν έχει αποτυπωθεί ακόμα σε πλήρη ανάπτυξη στους λογαριασμούς που πληρώνουν τα νοικοκυριά.
-Οι τιμές σε τρόφιμα και υπηρεσίες βρίσκονται σε ράλι ανόδου.
-Την ίδια ώρα λήγουν τα μορατόρια και οι διευκολύνσεις που πρόσφεραν τράπεζες και servicers στους δανειολήπτες, προκειμένου να ξεπεράσουν τις επιπτώσεις της πανδημικής κρίσης.
-Λήγουν τα κρατικά προγράμματα στήριξης «Γέφυρα Ι και ΙΙ».
-Αναμένεται επίπτωση στο ΑΕΠ, λόγω τουρισμού και επιχειρήσεων που επηρεάζονται από τις εξελίξεις.
Να σημειωθεί ότι η Τράπεζα της Ελλάδος επιμένει πως ο λογαριασμός για τα προβληματικά δάνεια της πανδημίας παραμένει ανοιχτός. Και τον υπολογίζει στα 8 με 10 δισ. ευρώ.
Μάλιστα και οι Θεσμοί στην τελευταία Έκθεση αξιολόγησης σημειώνουν πως αν και οι εισροές νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι επί του παρόντος περιορισμένες και οι τράπεζες αναφέρουν καλή συμπεριφορά των δανείων που εξέρχονται από τα μορατόριουμ, «ο πλήρης αντίκτυπος της πανδημίας στην ποιότητα του ενεργητικού των τραπεζών αναμένεται να πραγματοποιηθεί μόνο το 2022».
Η πίεση για τις τράπεζες εντείνεται καθώς εκτιμούν πως θα υποχωρήσουν τα υπόλοιπα των καταθέσεων που διατηρούν τα νοικοκυριά, τα οποία λόγω της ακρίβειας αλλά και του πληθωρισμού δεν έχουν περιθώριο να αποταμιεύσουν.
Τα νοικοκυριά διατηρούν καταθέσεις ύψους 135 δισ. ευρώ, καθώς μέσα στα δύο χρόνια της πανδημίας τα υπόλοιπα αυξήθηκαν κατά 15 δισ. ευρώ. Ωστόσο τον περασμένο Ιανουάριο οι καταθέσεις των νοικοκυριών μειώθηκαν κατά 447 εκατ. ευρώ, έναντι αύξησης 2,7 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο. Οι τραπεζίτες εκτιμούν ότι το επόμενο διάστημα οι καταθέσεις θα μειώνονται καθώς λόγω των πιέσεων που δέχονται τα νοικοκυριά θα αναγκαστούν να «τρώνε από τα έτοιμα».
Προς αναθεώρηση στόχων
Προβληματισμός επικρατεί στα τραπεζικά επιτελεία και αναφορικά με τον ρυθμό πιστωτικής επέκτασης φέτος. Για το 2022 οι προβλέψεις ήθελαν πάνω από 5 δισ. ευρώ να πέφτουν στην αγορά για νέα στεγαστικά, καταναλωτικά και μικρά επιχειρηματικά δάνεια.
Προς το παρόν και αυτός ο στόχος πάει σε αναθεώρηση και ο πήχης των προσδοκιών κατεβαίνει. Τα τραπεζικά στελέχη περίμεναν ότι φέτος οι νέες εκταμιεύσεις για στεγαστικά δάνεια θα διαμορφώνονταν πάνω από το 1,5 δισ. με ανάλογη κινητικότητα στα καταναλωτικά και τα μικρά επιχειρηματικά. Να σημειωθεί ότι η στεγαστική πίστη έδειξε από πέρυσι σημάδια ανάκαμψης με τις νέες εκταμιεύσεις να προσεγγίζουν το 1 δισ. ευρώ νέα δάνεια, βέβαια τα χρόνια πριν από την είσοδο της χώρας στα μνημόνια, το μακρινό 2007 οι τράπεζες χορηγούσαν πάνω από 1 δισ. ευρώ στεγαστικά το μήνα.
