Έρχονται αυξήσεις τιμών παγκοσμίως

06/06/2021, 09:58
Έρχονται  αυξήσεις τιμών παγκοσμίως

Ο «άσχημος» (και κακός) πληθωρισμός βρίσκεται ήδη εδώ. Δεν τίθεται πλέον θέμα επιβεβαίωσης αυτού, Προσπάθησαν να μας πείσουν περί του αντιθέτου για μήνες, τώρα έχει βουίξει ο τόπος. Με τι ρυθμό θα αυξηθούν οι τιμές; Τα νούμερα του ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) είναι αποκαλυπτικά.

Ο πληθωρισμός στα 38 κράτη-μέλη του ΟΟΣΑ, τα οποία από κοινού αντιπροσωπεύουν περίπου το 60% της παγκόσμιας οικονομίας, μόλις τον Απρίλιο έπιασε το υψηλότερο σημείο από το 2008, όταν δηλαδή έσκασε η παγκόσμια κρίση. Από άκρη σε άκρη σε περιοχές του ανεπτυγμένου κόσμου, οι τιμές αγαθών και υπηρεσιών αυξάνονται ταχύτερα του αναμενομένου.

Ειδικότερα, οι αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας ώθησαν τον μέσο ετήσιο πληθωρισμό στις χώρες του ΟΟΣΑ στο 3,3% τον Απρίλιο, σε σύγκριση με 2,4% τον Μάρτιο, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε ο διεθνής οργανισμός. Πρόκειται για την ταχύτερη αύξηση του δείκτη τιμών καταναλωτή από τον Οκτώβριο του 2008, όταν η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση προκάλεσε σημαντικές αναταράξεις στην παγκόσμια οικονομία.

«Μην ανησυχείτε, είμαι απλώς παροδικός υπερπληθωρισμός» μας έλεγαν τον περασμένο μήνα ΥΠΟΙΚ, Fed και κεντρικοί τραπεζίτες, θυμάστε; Είναι πράγματι ενδημικό το φαινόμενο;

Εγώ ο «Κανένας» που πριν μήνες είχα το θράσος να μιλήσω για στασιμοπληθωρισμό εκεί που οι διεθνείς και εγχώριοι οικονομικοί γκουρού μιλούσαν για αποπληθωρισμό (άκουσον άκουσον), σας λέω πως όχι. Κι αυτό διότι η ιστορία έχει αποδείξει πως τα φαινόμενα στασιμοπληθωρισμού μόνο ενδημικά δεν είναι. Δεν εμφανίζονται τακτικά και σε οριοθετημένα πλαίσια. Αν ήταν έτσι οι φωστήρες μας θα τα προλάβαιναν και δε θα τρέχαμε. Όχι ότι δε γνώριζαν βέβαια… Ψεύτες είναι, όχι ανίκανοι (καλά, και ανίκανοι είναι).

Ο στασιμοπληθωρισμός και ειδικά αυτός που (θα) βιώνουμε είναι εξαιρετικά δύσκολο να τεθεί υπό έλεγχο, μετά από ενάμιση χρόνο όπου η παγκόσμια οικονομία λειτουργούσε με «μηχανική υποστήριξη», χωρίς πραγματική παραγωγή να υποστηρίζει το γενικότερο φούσκωμα (τόσο σε μετοχές, όσο και αξίες γενικότερα). Όταν το τύπωμα χρήματος, τα QE, τα αρνητικά επιτόκια και τα όποια εθιστικά εργαλεία νομισματικής πολιτικής δρουν ανεξέλεγκτα, ανεξέλεγκτες θα είναι και οι συνέπειές τους.

Όσο κι αν προσπαθήσουν να σας πείσουν, να σας καθησυχάσουν, να ξέρετε πως είναι για… «το καλό σας», προκειμένου να αποφευχθεί μαζικός πανικός και σπασμωδικές κινήσεις τύπου ντόμινο με καταστροφικές συνέπειες στις επιχειρήσεις και την οικονομία. Διότι αν μια επιχείρηση βασίζεται για παράδειγμα σε βασικά βιομηχανικά μέταλλα και άλλες πρώτες ύλες, τότε ένας νέος επιχειρηματίας που γνωρίζει πως έρχεται πληθωρισμός θα το σκεφτεί δυο φορές προτού κάνει κάποιο μεγάλο άνοιγμα. Ή μπορεί ακόμη και να σπεύσει να πουλήσει την επιχείρηση, με ό,τι θα συνεπάγεται για την οικονομία ένα κύμα πωλήσεων.

Πενταπλασιάστηκαν τα ναύλα για ένα κοντέινερ!

Αν δεν πιστεύετε εμάς, πιστέψτε την πραγματική αγορά, την πιάτσα. Οι αυξήσεις δε χρειάζεται να φανούν σε δυσνόητους οικονομικούς δείκτες τιμών καταναλωτή, εμπορευμάτων κλπ. Δε χρειάζεται να ρωτήσεις κάποιον χαρτογιακά αναλυτή, ο οποίος άλλωστε θα σου πει ψέματα.

Αρκεί να ρωτήσεις έναν αγρότη που νιώθει στο πετσί του τις πανάκριβες ζωοτροφές, αρκεί να ρωτήσεις ένα ναύτη σε ένα οποιοδήποτε φορτηγό πλοίο που άλλοτε κινούσε κοντέινερ με $1.500, και πλέον χρειάζεται πάνω από 10 χιλιάρικα!

Ναι, σωστά διαβάσατε. Το κόστος μεταφοράς εμπορευμάτων σε κοντέινερ στην Ευρώπη από την Ασία αυξήθηκε πάνω από 10.000 δολάρια για πρώτη φορά, σημειώνοντας νέο ρεκόρ. Πρόκειται για ασύλληπτη αύξηση, η οποία φυσικά και όπως πάντα θα μετακυλιστεί στο φινάλε στον καταναλωτή. Με άλλα λόγια έρχονται αυξήσεις, αυξήσεις, αυξήσεις παντού…

Ουσιαστικά μέσα σε ένα χρόνο πενταπλασιάστηκαν τα ναύλα! Το υψηλό κόστος πιέζει τόσο τους εξαγωγείς όσο και τους εισαγωγείς σε σφιχτές αλυσίδες εφοδιασμού στον καιρό της πανδημίας, καθώς εντείνονται οι φόβοι για μετακύλιση κόστους στη λιανική.

Ειδικότερα, ο δείκτης Drewry World Container Index έδειξε ότι η τιμή για ένα εμπορευματοκιβώτιο 40 ποδιών από τη Σαγκάη στο Ρότερνταμ αυξήθηκε στις 10.174 δολάρια, σημειώνοντας άνοδο 3,1% σε μια εβδομάδα και άλμα 485% σε σχέση με ένα χρόνο πριν. Ο σύνθετος δείκτης οκτώ μεγάλων εμπορικών δρομολογίων αυξήθηκε 2% στις 6.257 δολάρια σε μια εβδομάδα νωρίτερα. Μέσα σε ένα χρόνο έχει εκτιναχθεί 293% υψηλότερα. Και οι δύο δείκτες έχουν χτυπήσει φρέσκα ρεκόρ.

Στις ΗΠΑ και αλλού, πολλοί μεταφορείς κοντέινερ χρειάστηκαν να πληρώσουν πάνω από 10.000 δολ. ανά εμπορευματοκιβώτιο φέτος για θαλάσσιες μεταφορές, όπου οι συμφωνίες με ναυτιλιακές εταιρείες μεταφοράς εμπορευμάτων περιλαμβάνουν υψηλές χρεώσεις για να διασφαλιστεί η έγκαιρη παράδοση ή η εγγυημένη φόρτωση.

H αύξηση του κόστους δεν αποκλείεται να περάσει στη λιανική, λένε ειδικοί του χώρου, καθώς οι εταιρείες και οι έμποροι θα μετακυλύουν επιβαρύνσεις.

«Οι επόμενοι… μήνες θα είναι κρίσιμοι»

Πίσω στα του πληθωρισμού, καταγράφεται παγκόσμια αύξηση των τιμών, ακόμη και όταν εξαιρούνται οι ασταθείς τιμές των τροφίμων και το ενεργειακό κόστος. Χωρίς τα παραπάνω, ο πληθωρισμός σημείωσε άνοδο από 1,8% το Μάρτιο σε 2,4% τον Απρίλιο.

Παρότι καταγράφεται ένταση των πληθωριστικών πιέσεων, δεν επικρατεί συναίνεση για το εάν η αύξηση του πληθωρισμού είναι ένα συγκυριακό φαινόμενο το οποίο θα εξασθενήσει καθώς οι οικονομίες και οι καταναλωτές προσαρμόζονται στην κατάσταση της οικονομίας μετά την πανδημία είτε εάν η άνοδος των τιμών σηματοδοτεί την έναρξη μιας ενδημικής τάσης με σημαντικές επιπτώσεις στους εργαζόμενους και τις εταιρείες.

Οι τιμές αυξάνονται με διαφορετικούς ρυθμούς στις 38 χώρες του ΟΟΣΑ, οι οποίες από κοινού αντιπροσωπεύουν περίπου το 60% της παγκόσμιας οικονομίας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο ετήσιος πληθωρισμός αυξήθηκε σε 4,2% τον Απρίλιο από 2,6% τον Μάρτιο, ενώ αντίσοιχα Καναδά επιταχύνθηκε στο 3,4% από 2,2%. Η Ευρώπη σημείωσε πιο μέτριες αυξήσεις στις τιμές τον Απρίλιο, με τον πληθωρισμό να διαμορφώνεται σε 1,6% στο Ηνωμένο Βασίλειο, 2% στη Γερμανία, 1,2% στη Γαλλία και 1,1% στην Ιταλία.

Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις για σταθερά ανοδικές τάσεις στην αύξηση των τιμών. Οι αυξανόμενες τιμές της ενέργειας ώθησαν τον πληθωρισμό στην Ευρωζώνη στο 2% τον Μάιο από 1,6% τον Απρίλιο, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν την Τρίτη 1 Ιουνίου, υπερβαίνοντας τον στόχο για τον πληθωρισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας «κάτω αλλά πλησίον του 2%».

Ο ΟΟΣΑ πάντως αναμένει ότι η ένταση των πληθωριστικών πιέσεων θα εξασθενήσει έως το τέλος του έτους καθώς οι αλυσίδες εφοδιασμού οι οποίες υπάστησαν αναταράξεις εξαιτίας της πανδημίας επιστρέφουν στην κανονικής του ροή και η παραγωγική ικανότητα επανέρχεται στο φυσιολογικό.

Καθώς πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να βρίσκονται εκτός αγοράς εργασίας, ο ΟΟΣΑ δεν προβλέπει έναν φαύλο κύκλο μισθολογικών αυξήσεων που θα πυροδοτήσει ανοδικές πιέσεις στις τιμές - παρά τα στοιχεία που δείχνουν έλλειψη εργαζομένων σε ορισμένες βιομηχανίες.

Από την άλλη, ο ίδιος ΟΟΣΑ ήταν που πριν μερικούς μήνες μας καθησύχαζε πως βρισκόμαστε σε φάση αποπληθωρισμού και γενικότερα πως ο αυτοκράτορας δεν είναι γυμνός, επομένως τα συμπεράσματα δικά σας…

«Οι επόμενοι μήνες θα μπορούσαν να αποδειχθούν κρίσιμοι», αναφέρουν οι αναλυτές του Οργανισμού. Κάπου το έχω ξανακούσει αυτό… Α ναι, «οι επόμενες δύο εβδομάδες θα είναι κρίσιμες!»

Μία ανησυχία είναι ότι οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό, τόσο από τις επιχειρήσεις όσο και από τους καταναλωτές, καταγραφούν απότομη αύξηση στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μετά από δεκαετίες χαμηλού πληθωρισμού, δεν αναμένεται να τεθούν εύκολα οι τιμές υπό έλεγχο, τονίζει από την άλλη πάντως ο ΟΟΣΑ.

Τέτοιες αλλαγές στη συλλογική συμπεριφορά μπορούν να κυοφορήσουν σε έναν φαύλο κύκλο, με τις επιχειρήσεις να προβλέπουν μεγαλύτερα αποθέματα στα αγαθά και οι καταναλωτές να αγοράζουν προϊόντα πριν τα χρειαστούν. Αυτό θα ενίσχυε μόνο τις πληθωριστικές πιέσεις σε βαθμό ανεξέλεγκτο επισημαίνεται στο δημοσίευμα.

Τσιπάκια όπως λέμε… χαρτί τουαλέτας

Ο πληθωρισμός δεν είναι απλώς συνέπεια του ανεξέλεγκτου τυπώματος χρήματος (να ‘ταν μόνο αυτό…) Είναι αποτέλεσμα συνδυασμού πολλών πραγμάτων που πήγαν στραβά. Η παγκόσμια παραγωγή έχει κλατάρει και οι ελλείψεις εκτοξεύουν τις τιμές στα πάντα, από ζωοτροφές μέχρι τσιπάκια.

Ακόμη κι ο Έλον Μασκ έχει απηυδήσει με την κατάσταση. Ο δισεκατομμυριούχος CEO της Tesla δήλωσε ότι η έλλειψη μικροτσιπ προκαλεί φθορές στην αλυσίδα εφοδιασμού τραυματίζοντας τη παραγωγή της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας, και κατηγόρησε τις εταιρείες που παραγγέλνουν περισσότερα μικροτσιπ από ό, τι χρειάζονται, πως μοιάζουν με τους καταναλωτές που έσπευσαν να αγοράσουν βουνά από χαρτί τουαλέτας στις πρώτες μέρες της πανδημίας.

«Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η αλυσίδα εφοδιασμού, ειδικά τα τσιπ. Ποτέ δεν έχω δει κάτι τέτοιο. Ο φόβος της εξάντλησης μικροτσιπ προκαλεί υπερ-παραγγελίες από κάθε εταιρεία - όπως συμβαίνει με την έλλειψη στο χαρτί υγείας, αλλά σε επική κλίμακα.»

Ο 49χρονος Μασκ δήλωσε κατά τη διάρκεια τηλεκονφερανς για τα κέρδη 1ου τριμήνου της Tesla τον Απρίλιο ότι η έλλειψη μικροτσιπ ήταν «τεράστιο πρόβλημα» και μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της εφοδιαστικής αλυσίδας που είχε αντιμετωπίσει ποτέ η εταιρεία. Τον περασμένο μήνα, η εταιρεία συμβούλων AlixPartners εκτιμούσε ότι οι αυτοκινητοβιομηχανίες θα χάσουν περίπου 110 δισ. δολάρια πωλήσεις φέτος λόγω της έλλειψης ημιαγωγών, σχεδόν διπλάσιο ποσό από προηγούμενη εκτίμηση.

Η Taiwan Semiconductor Manufacturing Co. δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι σχεδιάζει να αυξήσει την παραγωγή μονάδων τσιπ κατά 60% φέτος για να ανακουφίσει τους κατασκευαστές αυτοκινήτων. Ωστόσο, οι εταιρείες μικροτσιπ, οι αυτοκινητοβιομηχανίες και οι προμηθευτές ανταλλακτικών έχουν προειδοποιήσει ότι οι προμήθειες μικροτσιπ θα παραμείνουν "σφιχτές" μέχρι το επόμενο έτος.

Η Tesla αυξάνει τις τιμές των οχημάτων λόγω της αύξησης του κόστους των πρώτων υλών και των πιέσεων στην αλυσίδα εφοδιασμού, έγραψε ο Elon Musk στο Twitter νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα. Άλλες αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν απογυμνώσει τμήματα στα οχήματα που παράγουν, όπως συστήματα πλοήγησης και καθρέφτες παρακολούθησης τυφλών σημείων λόγω της έλλειψης μκροτσιπ.

Σημειώνεται πως η μετοχή του «βαρέως πυροβολικού» του S&P 500 έχει υποχωρήσει κατά 15% από την αρχή του έτους.

Σήμα κινδύνου για την αύξηση της ανεργίας

Όπως εξηγήσαμε στο δισέλιδο αφιέρωμα για το στασιμοπληθωρισμό, το κύριο χαρακτηριστικό του είναι πως οι αυξήσεις τιμών δε συνοδεύονται από αυξήσεις μισθών και τόνωση της αγοράς, όπως γίνεται στον «καλό» πληθωρισμό. Έτσι τον καταλαβαίνεις…

Τώρα λοιπόν έρχεται και ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας (ILO) με δυσοίωνες προβλέψεις για την παγκόσμια αγορά εργασίας. Σε έκθεσή του για τις διαρθρωτικές επιπτώσεις της πανδημίας στην απασχόληση, έκανε λόγο για «σταθερή και έντονη αύξηση» της ανεργίας, ιδίως στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, οι οποίες δεν έχουν καταγάγει ιδιαίτερη πρόοδο στα προγράμματα εμβολιασμών.

Πιο συγκεκριμένα, ο ILO διατυπώνει τη απαισιόδοξη πρόβλεψη ότι η απασχόληση δεν πρόκειται να ανακάμψει δυναμικά, κάτι το οποίο σε συνδυασμό με τους νεοεισερχόντες στην αγορά εργασίας, θα δημιουργήσει έλλειμμα 75 εκατ. θέσεων εργασίας το 2021 και 23 εκατ. θέσεων εργασίας το 2022.

«Η προβλεπόμενη αύξηση της απασχόλησης θα είναι πολύ αδύναμη, προκειμένου να παράσχει επαρκείς ευκαιρίες απασχόλησης για όσους έμειναν εκτός αγοράς εργασίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας, καθώς και για όσους νέους εισέλθουν για πρώτη φορά αυτήν» υπογραμμίζει ο οργανισμός στην έκθεσή του .

Εξίσου αρνητική αναμένεται και η «εικόνα» για όσους βρίσκονται σ’ ένα μετέωρο καθεστώς μεταξύ απασχόλησης και ανεργίας (σ.σ. όπως είναι στην Ελλάδα όσοι βρίσκονται σε αναστολή εργασίας). Από τους μεγαλύτερους χαμένους της νέας εργασιακής πραγματικότητας, σύμφωνα με το ILO, είναι οι γυναίκες και οι νέοι, όπως και οι εργαζόμενοι στις χώρες, όπου η πανδημία του κορωνοϊού ακόμη «προελαύνει».

Όχι μόνο έχει αυξηθεί η ανεργία σε πολλές χώρες, παρά τα προγράμματα που θα βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να διατηρήσουν το προσωπικό τους (μέσω της χρηματοδότησης των αναστολών εργασίας), αλλά το συνολικό ποσοστό ανεργίας υποκρύπτει την έκταση της ζημίας στο σύνολο της απασχόλησης το οποίο συρρικνώθηκε.

Πολλοί άνθρωποι, ιδίως γυναίκες και νέοι, έχουν εγκαταλείψει την αγορά εργασίας και δεν υπολογίζονται στο σύνολο του οικονομικά ενεργού πληθυσμού.

Την ίδια ώρα, ο Οργανισμός εκτίμησε ότι αρκετές από τις νέες θέσεις εργασίας, οι οποίες θα δημιουργηθούν φέτος και του χρόνου, θα είναι χαμηλής ποιότητας κυρίως σε πολλές χώρες που έχουν σημαντικά αναπτυγμένες άτυπες μορφές οικονομίας, επιτείνοντας το πρόβλημα ανισοτήτων τόσο ανάμεσα στις διαφορετικές χώρες όσο και εντός της κάθε χώρας.