«Ο χρυσός δεν τυπώνεται»

Το ζήσαμε κι αυτό. Οι τράπεζες, οι εξ ορισμού υπηρέτες του χρήματος –που στην εποχή μας είναι ένα κομμάτι χαρτί– αρνήθηκαν… τον θεό τους, χρίζοντας «βασιλιά» τον χρυσό. Η Bank of America, μία από τις μεγαλύτερες αμερικανικές τράπεζες, αποκάλεσε το πολύτιμο μέταλλο «το απόλυτο μέσο αποθήκευσης αξίας», στην έκθεσή της με τίτλο - καρφί: «Η Fed δεν μπορεί να τυπώσει χρυσό».

Είναι αστείο διότι είναι αλήθεια. Με αφορμή την κορωνο-κρίση και προκειμένου να καλύψει τις τραγικές ανάγκες ρευστότητας της αγοράς (οι οποίες υπήρχαν πριν τον ιό αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία…), η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ έχει βάλει τις μηχανές στο φουλ, τυπώνοντας αβέρτα τρισεκατομμύρια δολάρια και ευτελίζοντας με κάθε έννοια την αξία του παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος. Δεν πέρασε ένας μήνας από όταν χαρακτηρίσαμε μέσα από αυτή τη στήλη τη δραματική και άνευ προηγουμένου κίνηση της Fed να ρίξει $6 φρεσκοτυπωμένα τρισ. σε repos στην αγορά, ως την πιο αξιολύπητη στιγμή ων 107 χρόνων ιστορίας της. Έκτοτε η κατάσταση έχει μετατραπεί κυριολεκτικά σε ανέκδοτο, με το σχετικό ιντερνετικό meme «money printer go brrr», το οποίο αναπαριστά έναν κεντρικό τραπεζίτη να τυπώνει μανιωδώς χρήμα, να έχει γίνει viral στα διάφορα οικονομικά σάιτ και forums.

Με το ψηφιακό χρήμα να κερδίζει σταδιακά έδαφος (βλέπε Κίνα που οδεύει προς αμιγώς cashless κοινωνία), ένα από τα κατάλοιπα που αναμένεται να αφήσει η κορωνο - κρίση είναι και ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε το χρήμα. Το ανεξέλεγκτο τύπωμα δολαρίων της Fed για κάποιους είναι δικαιολογημένο (για άλλους συζητήσιμο), αλλά με τι κόστος; Σε περιόδους κρίσης μας ενδιαφέρει περισσότερο να μην ξεφύγει η ανεργία, παρά ο πληθωρισμός. Ναι, όμως η ανεργία στις ΗΠΑ έφτασε από ιστορικά χαμηλά σε ιστορικά υψηλά! Σχεδόν 17 εκατ. Αμερικανοί έχασαν τις δουλειές τους τις τελευταίες εβδομάδες, κατάσταση που σε συνδυασμό με το κλείσιμο πολλών μικρομεσαίων επιχειρήσεων καθίσταται δύσκολα αναστρέψιμη. Εκτός κι αν κάποιοι πιστεύουν πως μόλις τελειώσει η ιστορία με τον κορωνοϊό όλοι θα επιστρέψουν στις δουλειές τους συνεχίζοντας από εκεί που τις άφησαν, και πως δεν θα υπάρξουν απολύσεις και λουκέτα (σε παγκόσμια κλίμακα που δεν μπορεί καν να συγκριθεί με τη Μεγάλη Ύφεση). Είναι οι ίδιοι που ακόμα πιστεύουν πως «οι επόμενες δύο εβδομάδες θα είναι κρίσιμες» (!) ή που δε βλέπουν ύφεση στον ορίζοντα…

Εν τω μεταξύ, ο πλανήτης βρίσκεται ήδη σε κρίση (τόσο υγειονομική όσο και κοινωνικο-οικονομική) και αυτή έχει όνομα - «Ο Μεγάλος Εγκλεισμός» (The Great Lockdown) – έτσι την ονόμασαν. Και εφόσον η ανεργία δεν απετράπη (σε βάρος του πληθωρισμού) και ο κόσμος θα πεινάσει, σε τι βοηθάει το άνευ προηγουμένου τύπωμα χρήματος της Fed, πέρα από το να συγκρατεί τα πλασματικά μεγέθη της Wall Street την ώρα που η πραγματική οικονομία καταρρέει; (χαρακτηριστικό το viral στιγμιότυπο του CNBC με επικεφαλίδα την ανεργία - ρεκόρ και φόντο την «καλύτερη εβδομάδα του Dow Jones από το 1938» – ενδεικτικό της παράνοιας που βιώνουμε). Χρήμα μπορείς να δημιουργήσεις μαγικά (να τυπώσεις), αξία όμως όχι. Αξία δημιουργείται μόνο μέσω της παραγωγής, η οποία αυτή τη στιγμή έχει σταματήσει. Για κάθε δολάριο που τυπώνει, λοιπόν, η Fed, στην ουσία παίρνει χρήμα από μία τσέπη και το βάζει στην άλλη. Στο τέλος κάποιος καλείται να πληρώσει το λογαριασμό – ο λαός. Το ανεξέλεγκτο τύπωμα δημιουργεί οικονομικό προηγούμενο, που δεν έχει υπάρξει ξανά στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ο κόσμος πλέον ακούει τρισεκατομμύρια και δεν… συγκινείται. Το δε αμερικανικός χρέος φτάνει τα $25 τρισ. και έπαψε να έχει νόημα να το μετρά κανείς.

Αυτό συμβαίνει διότι το χρήμα δεν έχει εσωτερική αξία (intrinsic value), όπως έχει ένα ανταλλάξιμο προϊόν. Γεγονός που μας πηγαίνει πίσω στον χρυσό. Την ώρα, λοιπόν, που η Fed τυπώνει χαρτιά, ο χρυσός έχει ξεπεράσει τα 1.700 δολάρια/ουγγιά, με την BofA μάλιστα να αυξάνει κατά 50% την τιμή - στόχο από τα $2.000 στα $3.000, σε ορίζοντα ενάμιση χρόνου! Φυσικά οι τραπεζίτες δεν αγάπησαν ξαφνικά το λαμπερό πολύτιμο μέταλλο. Για την ακρίβεια και όπως έχουμε αναφέρει σε παλαιότερο άρθρο, οι κεντρικές τράπεζες αποτελούν σταθερά τους μεγαλύτερους αγοραστές χρυσού, έχοντας μάλιστα αυξήσει σημαντικά τις αγορές τους τα τελευταία χρόνια. Κυβερνήσεις χωρών όπως Βρετανία, Κίνα, Ινδία και Ρωσία γεμίζουν συστηματικά την τελευταία τριετία τα θησαυροφυλάκιά τους (θα έλεγε κανείς πως προετοιμάζονταν για κάτι), σε βάρος φυσικά άλλων, όπως π.χ. η Βενεζουέλα που επί Μαδούρο απώλεσε μεγάλο μέρος των αποθεμάτων της, αφού ο χρυσός, σε αντίθεση με το χάρτινο χρήμα, είναι πεπερασμένος – πρέπει να τον αποχωριστείς προκειμένου να τον αποκτήσει κάποιος άλλος.

Στέρεψε η αγορά

Και πάντα βέβαια αναφερόμαστε στον πραγματικό χρυσό, γνωστό ως bullion, δηλαδή οποιασδήποτε μορφής χρυσού καθαρότητας άνω του 99,5% (XAU), και όχι στα… χάρτινα συμβόλαια ΣΜΕ, μέσω των οποίων γίνεται άλλωστε και η ύπουλη χειραγώγηση που κρατά χρόνια τώρα υπό πίεση την τιμή του χρυσού. Ωστόσο τελευταία παρατηρείται για πρώτη φορά αποσύνδεση μεταξύ «χάρτινου και φυσικού» χρυσού. Για την ακρίβεια, η αγορά έχει «στραγγίξει» και είναι σχεδόν αδύνατον να αγοράσει κανείς χρυσό bullion από παραδοσιακούς μπρόκερς. Κοινώς, όποιος πρόλαβε… πρόλαβε (ασήμι κανείς;).

Στην έκθεσή της η BofA αναφέρει πως «παρόλο που μέχρι τώρα τα μεγέθη των ισολογισμών των κυριότερων κεντρικών τραπεζών του πλανήτη αποτελούσαν σταθερά το 21 με 28% του ΑΕΠ κατά την τελευταία δεκαετία –σταθερά όπως η τιμή του χρυσού– τα πράγματα έχουν αρχίσει να αλλάζουν δραματικά. Καθώς κεντρικές τράπεζες και κυβερνήσεις διπλασιάζουν τους ισολογισμούς και τα δημοσιονομικά ελλείμματά τους αυξάνουμε την 18μηνιαία τιμή - στόχο για τον χρυσό από τα 2.000 στα 3.000 δολ/ουγγιά.»

Και παρόλο που μπορεί να μην είναι όλα τόσο ρόδινα για το πολύτιμο μέταλλο, αφού όπως προειδοποιεί η ίδια τράπεζα «τα ενδεχόμενα ενός ισχυρού δολαρίου, πτώσης μεταβλητότητας στις χρηματαγορές και αδύναμης ζήτησης στην αγορά κοσμημάτων Κίνας/Ινδίας ίσως περιορίσουν την άνοδο του χρυσού», είναι ξεκάθαρο πως ακόμα και η ρητορική των μεγάλων παιχτών της Wall Street ευθυγραμμίζεται πλέον με αυτήν όσων από εμάς δηλώναμε πως ο μεγαλύτερος κερδισμένος από την παρανοϊκή νομισματική πολιτική των κεντρικών τραπεζών τα τελευταία χρόνια, θα είναι αυτό το «πρωτόγονο λείψανο», ο χρυσός. Αυτός που σύμφωνα με το πιο επικίνδυνα άσχετο άτομο του αιώνα μας έχει αξία μόνο λόγω «παράδοσης». Ο λόγος για τον Μπεν Μπερνάνκι, «επιφανής» οικονομολόγος και πρώην πρόεδρος στο τιμόνι της Fed (για δύο θητείες μάλιστα, επειδή ήταν τόσο καλός), ο οποίος στις αρχές του 2008 δήλωνε πως δεν βλέπει ύφεση στον ορίζοντα (όπως ακριβώς έκανε και ο Τζέρομ Πάουελ της τωρινής Fed)… Το 2009 βραβεύτηκε ως Πρόσωπο της Χρονιάς, για τον τρόπο που διαχειρίστηκε την κρίση! Το άτομο αυτό, ερωτηθείς το 2011 αν ο χρυσός είναι χρήμα, απάντησε όχι…

Και να που τώρα έρχεται η BofA να αποκαλέσει τον χρυσό «το απόλυτο μέσο αποθήκευσης αξίας». Τελικά ποιον να πιστέψεις – έναν παθολογικό ψεύτη (πχ. έναν κεντρικό τραπεζίτη) ή κάποιον που, έστω και καθυστερημένα, «είδε το φως»; (Βοήθειά μας, μέρες που είναι…) Στα λόγια του ίδιου του «Μωυσή του χρήματος», Τζ. Π. Μόργκαν, «μόνο ο χρυσός είναι χρήμα. Όλα τα άλλα είναι πίστωση».

Γιάννης Τσιρογιάννης