Έξι κρατικές επιχειρήσεις απειλή για την οικονομία

Ενέργεια, νερά, συγκοινωνίες και βιομηχανία συνθέτουν το παζλ στους κρισιμότερους τομείς της ελληνικής οικονομίας και των ιδιωτικοποιήσεων όπου καλείται να δώσει λύσεις η νέα κυβέρνηση, για να αποφύγει την κατάρρευση ιστορικών επιχειρήσεων όπως είναι η ΔΕΗ, τα ΕΛ.ΤΑ. και η ΛΑΡΚΟ που συνεχίζουν να λειτουργούν στην κόψη του ξυραφιού.

Την ίδια στιγμή, πολλαπλά μέτωπα θα χρειαστεί να κλείσει σε εμβληματικές επιχειρήσεις όπως η ΕΥΔΑΠ, η ΕΥΑΘ, ο ΟΣΕ και οι Αστικές Συγκοινωνίες, αντιμετωπίζοντας διαχρονικές ολιγωρίες που έσπρωξαν τα προβλήματα κάτω απ’ το χαλί, τα οποία επανεμφανίζονται οξύτερα και διογκωμένα, συνιστώντας μεγάλη απειλή για την οικονομία της χώρας. Η αργοπορία σε κρίσιμες μεταρρυθμίσεις, οι μνημονιακές απαιτήσεις και το πολιτικό κόστος οδηγούν σε οριακό σημείο πολλές από τις προαναφερόμενες επιχειρήσεις, δυσκολεύοντας τις συνθήκες τόσο για τη λειτουργία τους όσο και για τους χιλιάδες εργαζόμενους που ζουν με την αγωνία της επόμενης μέρας.

ΕΛ.ΤΑ. / Ζωντανά µόνο µε κρατικές ενέσεις

Τον περασμένο Φεβρουάριο η διοίκηση των ΕΛ.ΤΑ., που επιλέχθηκε πριν από σχεδόν έναν χρόνο από το Υπερταμείο, είχε προειδοποιήσει για τον κίνδυνο στάσης πληρωμών. Η κατάρρευση της εταιρείας αποφεύχθηκε την τελευταία στιγμή χάρη στις κρατικές ενέσεις ρευστότητας. Το ερώτημα όμως που πλανάται στην αγορά είναι ως πότε τα ΕΛ.ΤΑ. θα επιβιώνουν με «δανεικά» και κρατικές επιδοτήσεις. Τους τελευταίους μήνες τα Ταχυδρομεία κρατήθηκαν ζωντανά χάρη στην προπληρωμή συνολικών πόρων ύψους 30 εκατ. ευρώ από την κυβέρνηση για την παροχή της καθολικής υπηρεσίας για τα έτη 2018-2019. Προηγουμένως έβαλαν στο συρτάρι το σχέδιο αναδιάρθρωσης που είχε παραδώσει στα τέλη της προηγούμενης χρονιάς η PricewaterhouseCoopers.

Το σχέδιο εκείνο προέβλεπε γενναίες παρεμβάσεις σε επίπεδο προσωπικού (μείωση 2.000 εργαζομένων) και το κλείσιμο 215 καταστημάτων στην τριετία. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, το ταμειακό έλλειμμα για το 2019 προσδιορίζεται περίπου στα 120 εκατ. ευρώ, με τα ΕΛ.ΤΑ. να βρίσκονται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.

ΕΥΑΘ / Χωρίς διοίκηση και σε σύγκρουση µε τη Suez

Μπορεί στην ΕΥΔΑΠ η υπογραφή της συλλογικής σύμβασης εργασίας να έγινε αθόρυβα και με πολύ ευνοϊκούς όρους για τους εργαζομένους (προβλέπει αυξήσεις 10% στους μισθούς), ωστόσο στην ΕΥΑΘ έχει γίνει αιτία πολέμου. Η μη επίτευξη συμφωνίας με τη διοίκηση, υπό τον κ. Γιάννη Κρεστενίτη, που στο μεταξύ παραιτήθηκε και έτσι η εταιρεία τελεί υπό προσωρινό διοικητικό σχήμα, κλιμακώνει τις κινητοποιήσεις των εργαζομένων και θέτει σε απεργιακό κλοιό την εταιρεία. Την ίδια στιγμή, η ΕΥΑΘ έχει να αντιμετωπίσει την ισχυρή βούληση των μετόχων μειοψηφίας της Suez (διαθέτει το 5% των μετοχών) να ελέγξουν τα κόστη και να αποκτήσουν ενεργότερο ρόλο στη διαχείρισή της. Το στενό μαρκάρισμα της Suez στην ΕΥΑΘ αποδεικνύει ότι οι Γάλλοι θα συνεχίσουν να αποτελούν ισχυρό μοχλό πίεσης στον βασικό μέτοχο, που δεν είναι άλλος από το Υπερταμείο.

ΔΕΗ / Σαρωτικές αλλαγές στη στρατηγική και τη διοίκηση

Κρίσιμες αποφάσεις σε όλα τα μέτωπα, από τη διοίκηση έως τη στρατηγική, για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας σε ένα ασφυκτικό πλαίσιο χρόνου καλείται να πάρει για τη ΔΕΗ η νέα κυβέρνηση, προκειμένου να θέσει φρένο στον μεγάλο κατήφορο της Επιχείρησης που παρουσιάζει ραγδαία επιδείνωση οικονομικών μεγεθών.

Οι λογιστικές καταστάσεις του α’ τριμήνου με τις ζημίες μετά από φόρους να ανέρχονται σε 205,1 εκατ. ευρώ και την αρνητική λειτουργική κερδοφορία (EBITDA) στα 51,3 εκατ. ευρώ συνεχίζουν να χτυπούν καμπανάκι κινδύνου, επιβεβαιώνοντας τα δομικά προβλήματα της Επιχείρησης και την ανάγκη για ένα αποτελεσματικό και αξιόπιστο σχέδιο εξυγίανσης.

Η εικόνα δεν είναι μόνο ανησυχητική για τη μεγάλη κρατική επιχείρηση που παλεύει να κρατηθεί ζωντανή, αλλά κληρονομεί και μια νάρκη στην επόμενη κυβέρνηση. Στο προσκήνιο θεωρείται βέβαιο ότι θα βρεθεί η αναπροσαρμογή των τιμολογίων, αλλά και η είσπραξη των ανεξόφλητων οφειλών άνω των 2,7 δισ. ευρώ που θα μπορούσαν να δώσουν μεγάλες ανάσες ρευστότητας. Κινήσεις βολιδοσκόπησης και κρούσεις έχουν γίνει σε πρόσωπα και για την κεφαλή της εταιρείας που μένει να αποδειχτεί πόσο γρήγορα θα εκδηλωθούν.

Ο πρόεδρος της Ν.Δ. Κυριάκος Μητσοτάκης σε πρόσφατη συνέντευξή του προανήγγειλε την αναζήτηση ευθυνών τόσο από τη διοίκηση της επιχείρησης όσο και από τη διοίκηση του Υπερταμείου, που είναι ο βασικός μέτοχος. Υπενθυμίζεται ότι η ΕΣΥΠ πέρσι το καλοκαίρι προχώρησε στην ανανέωση της θητείας του κ. Μανώλη Παναγιωτάκη έως το 2021.

ΟΣΕ / Ζηµίες και τεράστιο κόστος µισθοδοσίας

H προ ημερών ανακοίνωση του ΟΣΕ για βελτίωση της λειτουργικής κερδοφορίας (EBITDA) και αύξηση εσόδων κατά 10% με βάση τα οικονομικά αποτελέσματα του 2018 ήταν η μισή αλήθεια. Η άλλη μισή, η οποία αποσιωπήθηκε, ήταν το ύψος των ζημιών που παραμένουν στα 285 εκατ. ευρώ, παρά τη συρρίκνωση που παρουσίασαν σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, αλλά και το τεράστιο κόστος μισθοδοσίας που εμφανίζεται διπλάσιο από τα έσοδα του Οργανισμού Σιδηροδρόμων! Πέρσι οι μισθολογικές ανάγκες του ΟΣΕ ανήλθαν σε 49,5 εκατ. ευρώ όταν τα έσοδα ήταν μόλις 25,2 εκατ. ευρώ, τρύπες που καλούνται να καλύψουν οι κρατικές επιδοτήσεις. Την ίδια στιγμή, οι δανειακές υποχρεώσεις του Οργανισμού, οι οποίες έχουν χορηγηθεί με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, ανέρχονταν σε 1.575 εκατ. ευρώ.

Στις ετήσιες λογιστικές καταστάσεις αναφέρεται ότι η διοίκηση του ομίλου πασχίζει για την ολοκλήρωση της διαδικασίας διαγραφής των υποχρεώσεων της εταιρείας προς το Ελληνικό Δημόσιο μετά και την προ διετίας απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με την οποία κρίθηκε ότι οι κρατικές ενισχύσεις προς τον ΟΣΕ ήταν συμβατές με τους κοινοτικούς όρους. Μεγάλο αγκάθι για τον Οργανισμό, που είναι ο διαχειριστής της υποδομής του σιδηροδρόμου, παραμένουν η συντήρηση του δικτύου, η οποία καθυστερεί, και ο εκσυγχρονισμός με συστήματα σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης, θέτοντας παράλληλα και σοβαρά ζητήματα ασφάλειας. Μέχρι στιγμής, παρά τις εξαγγελίες και τους σχεδιασμούς, καμία σύμβαση για τη συντήρηση δεν έχει προχωρήσει.

ΛΑΡΚΟ / Προκλητική και υπερχρεωµένη

Οι διαπραγματεύσεις της διοίκησης της ΛΑΡΚΟ για την υπογραφή νέας συλλογικής σύμβασης με διψήφια ποσοστά αύξησης, συνοδεία επιδομάτων ανά ειδικότητα όπως και άλλων γενναιόδωρων παροχών, είναι η σταγόνα που ξεχειλίζει το ποτήρι στη διαχρονικά προβληματική βιομηχανία νικελίου. Και όλα αυτά την ώρα που η επιχείρηση συνεχίζει να παράγει ζημίες και χρέη, με τις συνολικές οφειλές να ξεπερνούν τα 480 εκατ. ευρώ, από τα οποία τα 310 εκατ. αφορούν μόνο τα χρέη προς τη ΔΕΗ.

Την ατολμία της κυβέρνησης να σταματήσει την αιμορραγία της ΛΑΡΚΟ πληρώνει η δημόσια επιχείρηση ηλεκτρικής ενέργειας, καθιστώντας πλέον εξαιρετικά δύσκολη την αποπληρωμή των δυσθεώρητων χρεών της βιομηχανίας. Μεγάλο παραμένει το μέτωπο και με την Κομισιόν, καθώς η χώρα μας έχει καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την παροχή παράνομων κρατικών ενισχύσεων προς την ΛΑΡΚΟ ύψους 135 εκατ. ευρώ, τα οποία θα πρέπει να ανακτήσει. Την υπόθεση των κρατικών ενισχύσεων είχε παγώσει η κυβέρνηση το 2015, όταν είχε δεσμευτεί προς την Ε.Ε. να προχωρήσει το σχέδιο εξυγίανσης με την εκκαθάριση της εταιρείας και την πώληση παγίων. Το πολιτικό κόστος όμως, και μάλιστα σε προεκλογική περίοδο, μπήκε και σε αυτή την προσπάθεια μπροστά. Ετσι, τα σχέδια ναυάγησαν, με τη βιομηχανία να λειτουργεί με βερεσέδια και να συνεχίζει να προκαλεί.

ΕΥΔΑΠ / Βραδυφλεγής βόµβα το κόστος του ακατέργαστου νερού

Φόρμουλα για την επίλυση της τιμολόγησης του ακατέργαστου νερού καλείται να αναζητήσει η νέα διοίκηση της ΕΥΔΑΠ προκειμένου να αντιμετωπίσει την υπέρογκη δαπάνη ύψους 250 εκατ. ευρώ που διεκδικεί (αναδρομικά από το 2013) από την εταιρεία η ΕΥΔΑΠ Παγίων συν 65 εκατ. ευρώ ετησίως για τα επόμενα χρόνια.

Η ΕΥΔΑΠ Παγίων έχει στην ιδιοκτησία της τα πάγια της εταιρείας ύδρευσης (φράγματα, ταμιευτήρες, υδραγωγεία, αντλιοστάσια), για τα οποία η ΕΥΔΑΠ οφείλει να πληρώνει ένα τίμημα ανά κυβικό μέτρο, το οποίο έχει καθορίσει σύμβαση μεταξύ Δημοσίου και εταιρείας προ 20ετίας. Εσχάτως, η εταιρεία επικαλείται νέα μελέτη κοστολόγησης του ΕΜΠ που ανεβάζει το τίμημα, μολονότι η εισηγμένη αρνείται να το καταβάλλει, θεωρώντας ότι θα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης με το Δημόσιο. Σήμερα τα ταμειακά διαθέσιμα της εταιρείας ανέρχονται σε 250 εκατ. ευρώ, είναι όμως βέβαιο ότι η ΕΥΔΑΠ δεν προτίθεται να τα προσφέρει στο πιάτο για τη χρήση των παγίων της.

Πέρα από το αδιύλιστο νερό, η εταιρεία έχει να αντιμετωπίσει προκλήσεις σε δύο επιπλέον μέτωπα. Με ενδιαφέρον αναμένεται η στάση που θα τηρήσει στην κοστολόγηση και την τιμολόγηση του νερού, ζήτημα που αποτελεί κοινοτική οδηγία, το οποίο όμως η προηγούμενη διοίκηση απέφυγε να ανοίξει δημοσίως, με την ΕΥΑΘ να έχει ανακοινώσει αυξήσεις τιμολογίων για μετά το 2021. Η αυριανή κυβέρνηση καλείται να απαντήσει και για την τύχη του 11% της ΕΥΔΑΠ. Η πώληση του πακέτου μπήκε στο συρτάρι από την παρούσα κυβέρνηση, ωστόσο εκτιμάται ότι θα επανέλθει σύντομα στο προσκήνιο, πιθανότατα με δέλεαρ την εκχώρηση και του μάνατζμεντ σε ιδιώτες. Επιπλέον, εκκρεμεί η υπογραφή νέας σύμβασης παραχώρησης με το Δημόσιο για την εκχώρηση του δικαιώματος διαχείρισης του νερού, η οποία λήγει το φθινόπωρο.