«Ανάσταση» στον αγωγό πετρελαίου Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολης, με αντίθετη ροή όμως

Σε ένα με δύο μήνες εκτιμούν στην Αθήνα, ότι θα μπορεί να υπογραφεί μνημόνιο που θα «ανασταίνει» ένα επιχειρηματικό σχέδιο το οποίο εδώ και περίπου 10 χρόνια θεωρείται μάλλον «κλινικά νεκρό».

Πρόκειται για τον αγωγό πετρελαίου Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολης αλλά τώρα με ροή πετρελαίου όχι από Βορρά προς Νότο, αλλά από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης προς την Βουλγαρία.

Με μήκος 260 χιλιόμετρα, εκ των οποίων τα 130 χλμ. στην Ελλάδα και τα υπόλοιπα στην Βουλγαρία, ο αγωγός θα έχει διάμετρο 24 ιντσών και χωρητικότητα 10 εκατ. τόνων για τη μεταφορά πετρελαίου στο διυλιστήριο της Lukoil στο Μπουργκάζ, το οποίο επίσης θα πρέπει να αλλάξει ριζικά.

Σήμερα η διέλευση μπορεί να φτάσει τα 8-10 εκατομμύρια τόνους, όπως είχε αποκαλύψει πρόσφατα από την Αλεξανδρούπολη, ο κ. Δημήτρης Κοπελούζος, αφού η Copelouzos Group θα είναι ο φορέας υλοποίησης του νέου έργου.

«Το έργο στην νέα του κατεύθυνση έχει την πλήρη στήριξη των ΗΠΑ και της Ε.Ε. στο πλαίσιο της στρατηγικής πλήρους απεξάρτησης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα» μας λένε από το επιχειρηματικό σχήμα που ηγείται της προσπάθειας.

Ο Υπουργός Ενέργειας της Βουλγαρίας κ. Ρόσεν Χριστόφ, υποστήριξε δυναμικά το έργο εκτιμώντας ότι οι εργασίες κατασκευής του αγωγού Αλεξανδρούπολης – Μπουργκάς θα ξεκινήσουν σε 1-2 χρόνια και ότι ο αγωγός θα τεθεί σε λειτουργία, πιθανόν, σε 3-4 χρόνια.

Δεδομένη είναι η παλιά και διαρκής ενόχληση της Τουρκίας για τον αγωγό ανεξάρτητα από την όδευσή του αργού. Η Άγκυρα δεν θέλει να μειωθεί η σημασία για τα Στενά του Βοσπόρου και το γεωπολιτικό της βάρος, αλλά ούτε να αναβαθμιστεί η Αλεξανδρούπολη, για την γεωστρατηγική ανάπτυξη της οποίας έχει εκφράσει κατ’ επανάληψη την δυσφορία της» λένε πηγές του ΥΠΕΞ στην Αθήνα που προσθέτουν όμως πως «ακόμη η Αθήνα δεν έχει εκφραστεί επίσημα πολιτικά για αυτό το πολύ ενδιαφέρον επιχειρηματικό σχέδιο που εμάς μας αρέσει πάντως παρά τα προβλήματα, αλλά τις τελικές αποφάσεις τις παίρνει το Μαξίμου.

Τα πολύ ακριβά τέλη διέλευσης που επιβάλλει μέσω των Στενών η Τουρκία καθιστούν τη χρήση τους από τάνκερ που μεταφέρουν πετρέλαιο, ολοένα και πιο ακριβή και γι αυτό αναζητούνται εναλλακτικές.

Η Βουλγαρία επείγεται πολύ περισσότερο καθώς σε μια διετία σταματά η εξαίρεση που έχει πάρει από το ευρωπαϊκό εμπάργκο κατά του ρωσικού αργού, θέμα για το οποίο άλλωστε βρίσκεται μόνιμα στο μάτι της Δύσης προσθέτουν οι πηγές του ΥΠΕΞ.

Ένας άλλος παράγων είναι ότι το διυλιστήριο της Lukoil στο Μπουργκάζ, το μεγαλύτερο των Βαλκανίων, έχει κατασκευαστεί ώστε να λειτουργεί μόνο με ρωσικό πετρέλαιο, που αργά αλλά σταθερά εξοστρακίζεται από την ΕΕ.

Η Σόφια έχει καταφέρει να πάρει την σύμφωνη γνώμη της ΕΕ, ώστε να συνεχίσει να εισάγει ρωσικό αργό έως το τέλος του 2024. Τα προϊόντα διύλισης που παράγονται με ρωσικό αργό στο εκεί διυλιστήριο της Lukoil, αφορούν εσωτερική κατανάλωση και απαγορεύεται να μεταπωλούνται σε άλλες χώρες της ΕΕ.

Η βουλγαρική πλευρά με αφορμή το προ 20ετίας σχέδιο, θέλει περαιτέρω επέκτασή του αγωγού μέχρι τα λιμάνια της Βάρνας στη Βουλγαρία, αλλά και της Κωνστάντζας στη Ρουμανία, που είναι το μεγαλύτερο στη Μαύρη Θάλασσα.

Τα προβλήματα, οι ενστάσεις, οι εναλλακτικές λύσεις

Ενεργειακοί κύκλοι στην Αθήνα επισημαίνουν και προβλήματα στην υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου του αγωγού πετρελαίου «Αλεξανδρούπολη – Μπουργκάζ».

Η βασική ένσταση έχει να κάνει με την οικονομική βιωσιμότητα του αγωγού μεταφοράς πετρελαίου. Το αρχικό σχέδιο προέβλεπε να μεταφέρονται ποσότητες 35 – 50 εκ. τόνων πετρελαίου και ήταν κερδοφόρο για τους επενδυτές.

Με την ανάστροφη πορεία που θα ακολουθεί το πετρέλαιο προκειμένου να εξυπηρετεί τις ανάγκες της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας οι ποσότητες είναι μικρές για να είναι οικονομικά βιώσιμο. Οι εκτιμήσεις μιλάνε μόλις για 8-10 εκατομμύρια τόνους ενώ δεν υπάρχει και μελέτη σκοπιμότητας για να δούμε τη βιωσιμότητα του μας λέει μάνατζερ μεγάλου ενεργειακού Ομίλου.

Διάφορες σκέψεις και αναλύσεις γίνονται και από συνεργάτες του ΥΠΕΞ και σχετίζονται με το γεωπολιτικό παιχνίδι της περιοχής και το μέλλον των σχέσεων Ρωσίας – Δύσης.

«Σε κάποια στιγμή οι κυρώσεις σε βάρος της Μόσχας θα τελειώσουν και η Ρωσία θα αρχίσει να εξάγει τεράστιες ποσότητες αργού πετρελαίου στην Ευρώπη. Ο αγωγός αυτός ποιόν θα εξυπηρετεί τότε;» λένε ενεργειακοί μάνατζερ στην Αθήνα.

Σε πρόβλημα με τους ευρωπαίους εταίρους ίσως εξελιχθεί και «η εμμονή πλέον της Ελλάδας σε καύσιμα όπως ο λιγνίτης και το πετρέλαιο αφού η ΕΕ είναι προσανατολισμένη στις ΑΠΕ και την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα» μας λένε άλλοι παράγοντες.

«Οι Βρυξέλλες δεν θα πουν εύκολα το ‘ναι’ στο έργο, εκτός εάν παρέμβουν οι πανίσχυροι Αμερικανοί και τους αλλάξουν γνώμη» λένε στο ΥΠΕΞ.

Σε αντιστάθμισμα των αντιρρήσεων, δεν λείπουν οι σχεδιασμοί για να ξεπεραστούν τα εμπόδια.

Για να γίνει πλήρως βιώσιμο το έργο, η βουλγαρική πλευρά προτείνει όπως γράψαμε ήδη, εξ αρχής την προοπτική επέκτασης του αγωγού μέχρι τα λιμάνια της Βάρνας στη Βουλγαρία, αλλά και της Κωνστάντζας στη Ρουμανία, που είναι το μεγαλύτερο λιμάνι στη Μαύρη Θάλασσα κι ένα από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη.

«Η δυνατότητα μεταφοράς μεγαλύτερων ποσοτήτων πετρελαίου μέσω του αγωγού, που θα μπορούν να διατεθούν τελικά σε περισσότερες αγορές, θεωρείται πιθανό να απαντά στις ανησυχίες για την οικονομική βιωσιμότητα του έργου» λένε στη Σόφια.

Όπως εκτιμούν πηγές του υπουργείου Ενέργειας της Βουλγαρίας, «το κόστος διέλευσης των δεξαμενόπλοιων από τα στενά του Βοσπόρου θα παραμένει πολύ υψηλό, ενώ και το γνωστό πρόβλημα της συμφόρησης θα συνεχίσει να θέτει εμπόδια στην ομαλότητα των θαλάσσιων μεταφορών πετρελαίου μέσω του Βοσπόρου».

Παράλληλα, μια τέτοια όδευση του αγωγού, θα συνέβαλε στη διαμόρφωση παράλληλων αγωγών μεταφοράς πετρελαίου και φυσικού αερίου -δεδομένης της μελλοντικής λειτουργία του IGB από το νότο προς το βορρά, με επίκεντρο την Αλεξανδρούπολη, που θα συμπληρώνεται και από σιδηροδρομικό δίκτυο.

Με αυτό τον τρόπο, αυτός ο διάδρομος από το νότο προς το βορρά θα μπορούσε να συμβάλλει στην ενεργειακή τροφοδοσία της Μολδαβίας και κυρίως της Ουκρανίας.

Όποια κι αν είναι η εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία και η πορεία των ευρωπαϊκών κυρώσεων προς τη Ρωσία, μοιάζει εύλογο μια τέτοια προοπτική να έχει την υποστήριξη και των ΗΠΑ, που ήδη έχουν αναγάγει την Αλεξανδρούπολη σε κόμβο για το ξεδίπλωμα των στρατηγικών τους σχεδιασμών για την περιοχή λένε ισχυροί κύκλοι της Σόφιας που υποστηρίζει αναφανδόν τον αγωγό.