Σε επίπεδα προ κρίσης 2008 οι τιμές κατοικιών – Μέσα στην πρώτη 20αδα η Ελλάδα

19/06/2021, 22:41
Σε επίπεδα προ κρίσης 2008 οι τιμές κατοικιών – Μέσα στην πρώτη 20αδα η Ελλάδα

Ο πληθωρισμός δεν είναι παίξε-γέλασε. Δεν είναι μια κακή πρόβλεψη για το Bitcoin που έπεσε έξω και άντε να κάηκαν μερικοί φουκαράδες. Πρόκειται για την πιο σοβαρή οικονομική μέτρηση σε μια κοινωνία, καθορίζει τις ζωές όλων μας, και πρέπει να εξετάζεται με αναλυτική κι ευρεία σκέψη, και ειλικρίνεια.

Τα επίσημα νούμερα από την απέναντι όχθη του Ατλαντικού ανακοινώθηκαν. Πλέον δεν τίθεται θέμα συζήτησης. Ο πληθωρισμός είναι ήδη εδώ, είναι πολύ αληθινός και πολύ πιο άσχημος από ό,τι ακόμη κι εμείς οι «Κασσάνδρες» εδώ στην Αξία φοβόμασταν. 5% το Μάιο του 2021. Και είναι μόνο η αρχή. Και αφορά μόνο τις ΗΠΑ.

Διότι τόσους μήνες η παγκόσμια οικονομία βρισκόταν στο «αναισθητικό» με φθηνά εργαλεία νομισματικής πολιτικής φτιαγμένα να κρύβουν κάτω από το χαλί άσχημες τέτοιες καταστάσεις, μέχρις ότου να μην πηγαίνει αλλού (ή να βρουν κάποιον να κατηγορήσουν για το χάλι). Τώρα που υποτίθεται «ανοίγουμε» (χωρίς να αποκλείεται νέο λοκντάουν το χειμώνα) και αρχίζει η οικονομία και κυρίως η εφοδιαστική αλυσίδα και οι επιμέρους αγορές (ακινήτων, τρόφιμα, ενέργεια) να δουλεύουν και πάλι «κανονικά», τώρα θα αρχίσουν πραγματικά να φαίνονται τα καταστροφικά αποτελέσματα των πρακτικών των κεντρικών τραπεζών κατά τον τελευταίο ενάμιση χρόνο της πανδημίας.

Επομένως το 5% του Μαίου είναι η πρώτη γεύση. Και η Αμερική, υποτίθεται η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο (σε ονομαστικό ΑΕΠ τουλάχιστον – διότι σε πραγματικό ο Κινέζος έχει ξεφύγει) είναι μη αντιπροσωπευτικό δείγμα της λαίλαπας του στασιμοπληθωρισμού. Διότι ο «κακός» πληθωρισμός χτυπά πάντα ισχυρότερα τους πιο αδύναμους. Χώρες όπως η Ελλάδα είναι αυτές που θα υποφέρουν περισσότερο, διότι χώρες με αδύναμες αγορές εργασίας (να μην αναφέρουμε τα απογοητευτικά νούμερα ανεργίας στους νέους) είναι αδύνατον να αντισταθμίσουν την εκρηκτική αύξηση τιμών με ισοδύναμες αυξήσεις μισθών.

Με απλά λόγια, αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στο μάτι του κυκλώνα. Αυτό που ξεκίνησε στην Αμερική (και ήδη εξαπλώνεται σε Βρετανία και Γερμανία – τις επόμενες τη τάξει οικονομικές δυνάμεις) θα φτάσει και στις φτωχές ακτές μας. Κι όταν θα έρθει, το χαστούκι θα είναι πολύ βαρύ, καθώς ο μέσος Έλληνας πολίτης θα προσπαθεί να καταλάβει γιατί ξαφνικά ο μισθός των 800 ευρώ θα αδυνατεί να καλύψει βενζίνη, τρόφιμα και ένα αξιοπρεπές (ενοικιαζόμενο) σπίτι όπως μπορούσε μέχρι πρότινος.

Οι περισσότεροι δεν έχουν πάρει ακόμη χαμπάρι. Άλλοι είναι πιο ψυλλιασμένοι. Όχι περιέργως, οι πιο συνειδητοποιημένοι ανήκουν επαγγελματικά σε χώρους που έχουν άμεση σχέση με τη βασική παραγωγή, όπως γεωργία, κατασκευές, εμπόριο, μεταφορές. Δεν είναι τυχαίο που το πρώτο μεγάλο σινιάλο πριν πολλούς μήνες ήταν η εκτόξευση των ναύλων στα $10.000 ανά κοντέινερ. Πλέον έσπασε και αυτό το ρεκόρ.

Η κρίσιμη αυτή μεταβατική φάση που διανύουμε όσον αφορά τις τιμές καταναλωτή, όπου άλλοι γνωρίζουν και άλλοι βρίσκονται σε άγνοια, έχει δημιουργήσει τις τέλειες συνθήκες για ένα εκρηκτικό κοκτέιλ σε όλες τις επιμέρους αγορές.

Και ποια είναι η πρώτη βασική αγορά που επηρεάζεται (και ενίοτε σκάει) όταν έχουμε πληθωρισμό; Σωστά μαντέψατε, η αγορά ακινήτων. Δεν είναι τυχαίο που τις τελευταίες μέρες ακούμε για αύξηση των αντικειμενικών αξιών. Η αύξηση αυτή δεν είναι ένα ενδημικό φαινόμενο που προέκυψε από παρθενογένεση ή επειδή οι κακοί οικοπεδούχοι και ιδιοκτήτες ακινήτων αποφάσισαν να μας πιουν το αίμα με ακόμη υψηλότερα ενοίκια. Όχι, η αύξηση αυτή ζυμώνεται μήνες, χρόνια τώρα, και είναι αποτέλεσμα ενός συνδυασμού πολλών παραγόντων που επηρεάζουν την παγκόσμια οικονομία.

Ο πιο βίαιος καταλύτης όμως υπήρξε –φυσικά- ο κορωνοϊός. Όμως όχι ο ιός αυτός καθ’ αυτός, αλλά η εγκληματική διαχείριση αυτού από τις κυβερνήσεις σε συνδυασμό με τα καταστροφικά μέτρα νομισματικής πολιτικής των κεντρικών τραπεζών, για τα οποία είχαμε προειδοποιήσει τα τελευταία δύο χρόνια. Δε φταίει ο κορωνοϊός, είμασταν «άρρωστοι» πολύ πριν από αυτόν…

Το πάρτι στις τιμές ακινήτων τώρα ξεκινά

Η αγορά ακινήτων λοιπόν είναι έτοιμη να σκάσει. Ή τουλάχιστον έτσι υποστηρίζουν οι οικονομολόγοι του Bloomberg. Αν θέλετε τη δική μου ταπεινή άποψη, δε θα σκάσει. Διότι «σκάω» σημαίνει φουσκώνω, φουσκώνω, και μετά καταρρέω. Αυτό θα σήμαινε πως οι τιμές στα ακίνητα θα αυξηθούν για λίγους μήνες, και μετά θα υποχωρήσουν σε χαμηλότερα επίπεδα. Η λογική των οικονομικών γκουρού (που μέχρι πριν ένα μήνα μας έλεγαν δεν υπάρχει πληθωρισμός) είναι πως αυτός θα είναι παροδικός –ίσως δηλαδή να έχει «φύγει» το φθινόπωρο- και μαζί με αυτόν θα ξεφουσκώσει η αγορά ακινήτων.

Ποιος να φύγει; Πως είπατε; Καλά καλά δεν άρχισε ακόμη… Κοπιάστε, γιατί το γλέντι τώρα ξεκινά… Ο πληθωρισμός όχι μόνο δε θα είναι «παροδικός», αλλά θα αλλάξει ίσως και για πάντα την εικόνα στις τιμές όλων των αγαθών και υπηρεσιών, παγκοσμίως, για ΠΑΝΤΑ. Το γιατί το εξηγήσαμε στο δισέλιδο αφιέρωμα στον στασιμοπληθωρισμό, ο οποίος όπως όλα δείχνουν θα επαναλάβει την περίοδο του 1970, όμως στο πολύ χειρότερο.

Για την ακρίβεια δεν υπάρχει μέτρο σύγκρισης, διότι έχουμε να κάνουμε με πρωτοφανή γεγονότα στην ιστορία του καπιταλισμού, καταστάσεις εγκλεισμού, ανεξέλεγκτου τυπώματος και νομισματικών πολιτικών που δεν είχαν προηγούμενο. Επομένως βαδίζουμε στα τυφλά, σε ένα πείραμα (όπως είναι άλλωστε γενικότερα η ζωή μας τον τελευταίο ενάμιση χρόνο). Επομένως πως είναι δυνατόν οικονομολόγοι να βγαίνουν με θράσος έπειτα από τόσες συνεχόμενες αποτυχημένες προβλέψεις και να μας οριοθετούν μάλιστα κάτι τόσο ανεξέλεγκτο όπως ο στασιμοπληθωρισμός; Οι ανέλεγκτες πράξεις, έχουν ανεξέλεγκτες συνέπειες.

Όχι, κανείς δε γνωρίζει που θα φτάσουν οι αυξήσεις, και αν θα ξεφουσκώσουν σύντομα… Προκαλώ δημόσια όμως όλους αυτούς που μιλούν για φούσκα στα ακίνητα, να προχωρήσουν λοιπόν σε πώληση αυτών, εφόσον κατέχουν.

Αν βρισκόμαστε μπροστά από μια φούσκα έτοιμη να σκάσει, τότε επενδυτικά η σωστή απόφαση δε θα ήταν να πουλήσουμε;

Η ταπεινή άποψη του γράφοντος είναι πως όσοι τυχεροί και ευλογημένοι (και ναι, ταλαιπωρημένοι από ΕΝΦΙΑ τόσα χρόνια) κατέχουν γη, ας μην κάνουν το λάθος να την πουλήσουν. Θα ήταν σα να έχουν φάει το γάιδαρο και να έχει μείνει η ουρά. Θα ήταν σχδόν έγκλημα. Βρισκόμαστε μπροστά από πρωτοφανείς, τεκτονικές αλλαγές στην παγκόσμια οικονομία και γενικευμένες αυξήσεις. Δεν έχουμε να κάνουμε μια απλά έξαρση τιμών στην αγορά κατοικίας. Έχουμε να κάνουμε με σοβαρό, άσχημο πληθωρισμό. Και σε μια τέτοια κατάσταση, η γη είναι δύναμη, όχι βάρος.

ΓΓΧΣ (Γη, γίδια, χρυσός, σφαίρες) είχαμε γράψει κάποτε σε αυτήν τη στήλη. Και εξακολουθεί να ισχύει, όπως πάντα σε δύσκολους καιρούς. Μπορεί η Ελλάδα να είναι μια φαινομενικά φτωχή χώρα, μπορεί να έχουμε υποφέρει πολλά από κυβερνήσεις και διαφθορά, ωστόσο ζούμε σε μια από τις πολύ λίγες χώρες του κόσμου όπου οι πολίτες της κατέχουν τόση γη. Κι εννοούμε η μέση τάξη, όχι μόνο οι πλούσιοι. Ακόμη και ένα διαμέρισμα, ένα χωραφάκι, οτιδήποτε αποτελεί ευλογία και άγνωστη λέξη για τους πολίτες των περισσότερων χωρών.

Οι επόμενες γενιές μάλιστα θα βρουν πως θα είναι σχεδόν αδύνατον να αποκτήσουν ακίνητη περιουσία, όπως μπορούσαν άλλοτε. Επομένως η γη, είναι δύναμη. Και δε βρίσκεται σε καμία περίπτωση σε φούσκα. Στην πραγματικότητα η αξία της ανεβαίνει (όπως όλα γύρω μας) με φυσιολογικό ρυθμό.

Τι λένε οι οικονομολόγοι – Στην πρώτη 20αδα η Ελλάδα

Αλλά ας δούμε τι λένε οι οικονομολόγοι: Το Bloomberg Economics στην τελευταία του έκθεση προειδοποιεί για τις τιμές ακινήτων, υπενθυμίζοντας ότι τέτοια σημάδια είχαν εμφανιστεί και την περίοδο μέχρι την οικονομική κρίση του 2008.

Η Νέα Ζηλανδία, ο Καναδάς και η Σουηδία κατατάσσονται ως οι υψηλότερα αποτιμημένες αγορές κατοικιών στον κόσμο, με βάση τους βασικούς δείκτες που χρησιμοποιούνται στον πίνακα ελέγχου του Bloomberg Economics. Το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ βρίσκονται επίσης στην κορυφή της κατάταξης κινδύνου, ενώ η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη 20αδα μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ.

«Ένα κοκτέιλ καταλυτών στέλνει τιμές κατοικιών σε πρωτοφανή επίπεδα παγκοσμίως», αναφέρει ο οικονομολόγος Niraj Shah στην έκθεση. «Τα χαμηλά επιτόκια, η απαράμιλλη δημοσιονομική ώθηση, οι αποταμιεύσεις λόγω lockdown που είναι έτοιμες να χρησιμοποιηθούν, το περιορισμένο απόθεμα κατοικιών και οι προσδοκίες για μια ισχυρή ανάκαμψη στην παγκόσμια οικονομία συμβάλλουν σε αυτές τις φούσκες», πρόσθεσε.

Η ανάλυση επικεντρώθηκε σε χώρες μέλη του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης. Οι εργαζόμενοι που μένουν στο σπίτι χρειάζονται περισσότερο χώρο και τα φορολογικά κίνητρα που προσφέρονται από ορισμένες κυβερνήσεις σε αγοραστές ακινήτων αυξάνουν επίσης ζήτηση, σύμφωνα με την έρευνα.

Ο πίνακας ελέγχου του Bloomberg Economics συγκεντρώνει πέντε δείκτες για την εκτίμηση της «κατάταξης φούσκας» μιας χώρας, με υψηλότερη ένδειξη που δείχνει μεγαλύτερο κίνδυνο διόρθωσης.

Μεταξύ των δεικτών, οι δείκτες τιμής προς ενοικίαση και τιμής προς εισόδημα συμβάλλουν στην αξιολόγηση της βιωσιμότητας των τιμών. Μάλιστα, διαπιστώνεται ότι η αύξηση των τιμών των κατοικιών βρίσκεται ήδη σε ισχυρή δυναμική.

Για πολλές χώρες του ΟΟΣΑ, οι δείκτες τιμών είναι υψηλότεροι από ό, τι ήταν πριν από την οικονομική κρίση του 2008, σύμφωνα με την ανάλυση του Bloomberg Economics.

Ακόμα και όταν βελτιώνονται οι μετρήσεις κινδύνου, με τα επιτόκια να είναι ακόμη χαμηλά, τα πρότυπα δανεισμού γενικά υψηλότερα από ό, τι στο παρελθόν και οι πολιτικές μακροπροληπτικής εποπτείας σε ισχύ, η αιτία για ένα σφάλμα δεν είναι προφανής, σύμφωνα με την ανάλυση.

Αν και οι μέχρι τώρα μετρήσεις δείχνουν ότι μπορεί οι πολιτικές να σταθεροποιήσουν την αγορά και να αποτρέψουν την κατάρρευση, ωστόσο, ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος όταν υπάρχει μια συγχρονισμένη έκρηξη των τιμών των κατοικιών - όπως συμβαίνει στον τρέχοντα κύκλο, σύμφωνα με τον Shah.

«Όταν το κόστος δανεισμού αρχίσει να αυξάνεται, οι αγορές ακινήτων - και τα ευρύτερα μέτρα που λαμβάνονται για τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας - θα αντιμετωπίσουν μια κρίσιμη δοκιμασία», έγραψε ο Shah.