Ο ορατός κίνδυνος ενός νέου μνημονίου και πως μπορεί να προκύψει αυτό
Την ώρα που η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λανγκάρντ προειδοποιεί τους 27 ότι δεν αποκλείεται η οικονομία της ευρωζώνης να συρρικνωθεί ως και 15% το 2020 λόγω της πανδημιας του κορωνοϊού στην Ελλάδα αρχίζουν να ηχούν επικίνδυνα οι καμπάνες ενός νέου μνημονίου. Η οικονομική κρίση λόγω της επιδημίας και το lockdown που έχει επιβληθεί και θα διαρκέσει όπως όλα δείχνουν άνω του ενάμιση μηνός έχουν επιφέρει σημαντική αρνητική επίπτωση στον τομέα των δημοσιονομικών, με τα έσοδα να είναι μειωμένα άνω του 50% καθώς επίσης και η απορρόφηση πάσης φύσης ρευστότητας από το κράτος.
Δραματική μείωση
Την ίδια στιγμή τομείς με μεγάλη συμμετοχή στο ΑΕΠ όπως ο τουρισμός και τα συναφή περί αυτού, οι μεταφορές και οι εξαγωγές που στο σύνολό τους επηρεάζουν το 30% του ΑΕΠ έχουν υποστεί δραματική μείωση με αποτέλεσμα αυτή την ώρα οι εκιμήσεις να οδηγούν σε ένα πρώτο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα θα εμφανίσει μία απώλεια ΑΕΠ περίπου 15 δισ. ευρώ που αναλογεί σε πτώση 7-9% του ΑΕΠ! Ταυτοχρόνως το χρέος θα εκτιναχτεί περίπου στο 200% του ΑΕΠ και το δημοσιονομικό έλλειμα θα προσεγγίσει το 8% του ΑΕΠ. Σε απλά λόγια η εποχή των πρωτογενών πλεονασμάτων έχει παρέλθει σε αυτή τη φάση ανεπιστρεπτί ενώ η εικόνα της δραματικής επδείνωσης της οικονομίας θα οδηγούσε σε επιθετικές υποβαθμίσεις αν δεν παρενέβαινε την Πέμπτη η Fitch η οποία την τελευταία στιγμή διέσωσε τα ελληνικά ομόλογα τα οποία κινδύνευαν να τεθούν εκτός προγράμματος πανδημίας.
Κάλυψη της Ελλάδας
Η Fitch μπορεί να υποβάθμισε τις προοπτικές της Ελλάδας από θετικές σε σταθερές ωστόσο η υποβάθμιση αυτή έρχεται να καλύψει την Ελλάδα ως προς την δυνατότητά της να χρηματοδοτηθούν τα ομόλογα της χώρας από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς. Η Ελλάδα βαθμολογείται με ΒΒ από τη Fitch δηλαδή με την κατώτερη βαθμολογία που αποδέχεται η ΕΚΤ στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Εάν η Ελλάδα είχε πέσει με τη βαθμολογία του οίκου αξιολόγησης κάτω από το ΒΒ τότε δεν θα μπορούσε να βρίσκεται ούτε στο πρόγραμμα πανδημίας. Η επίσπευση λοιπόν της Fitch να υποβαθμίσει μόνο τις προοπτικές αλλά όχι την πιστοληπτική ικανότητα που διατηρείται στο ΒΒ έρχεται να προλάβει τις αξιολογήσεις των υπόλοιπων διεθνών οίκων και ουσιαστικά να διατηρείσει τα ελληνικά ομόλογα εντός των ορίων που θέτει η ΕΚΤ.
Kίνδυνος νέου μνημονίου
Υπό αυτό το πρίσμα και με βάση τα οικονομικά δεδομένα που ισχύουν αυτή την ώρα η Ελλάδα βρίσκεται απέναντι σε έναν ορατό κίδυνο ενός νέου μνημονίου το οποίο υπό προϋποθεσεις θα μπορούσαν να μας επιβάλουν οι εταίροι μας. Και τούτο διότι είναι παραπάνω από προφανής η αναγκαιότητα ρευστότητας και ανάληψης κεφαλαίων προκειμένου να χρηματοδοτηθούν αμεσες προτεραιότητες στήριξης της οικονομία και του εργατικού δυναμικού αλλά και να χρηματοδοτηθεί η προσπάθεια ανάκαμψης. Ως προς την ρευστότητα η εκτίμηση είναι ότι θα χρησιμοποιηθούν πάνω από 10 δισ. από τα 20 που ως όριο μπορεί να σηκώσει από το μαξιλάρι. Ταυτόχρονα το δημόσιο σήκωσε 2 δισ. από την τελευταία έκδοση ομολόγου ενώ αποσκοπεί να σηκώσει από τις αγορές άλλα 7 δισ. μέχρι το καλοκαίρι. Είναι γεγονός ωστόσο ότι τα κεφάλαια αυτά δεν φτάνουν για να καλύψουν τις ανάγκες ρευστότητας της αγοράς στον βαθμό που η ύφεση ξεπεράσει το 8% όπως προβλέπουν η Fitch και η Τράπεζα της Ελλάδος και ταυτοχρόνως υπάρξει νέας περίοδος lockdown που ενδεχομένως να προκύψει μέσα στον χρόνο, με το δεύτερο κύμα του κορωνοϊού ή τυχόν αναζωπύρωση του πρώτου μετά την χαλάρωση των μέτρων.
Δανεισμός από τον ESM
Σε αυτή την περίπτωση η χώρα θα αναγκαστεί να προσφύγει σε δανεισμό από τον ESM κάτι που όπως έχει δηλώσει ο υπουργός εθνικής οικονομίας κ. Σταϊκούρας το απεύχεται επειδή φοβαται όπως λέει τα ψιλά γράμματα και τις υποχρεώσεις.
Υπό τις συνθήκες αυτές, εάν δηλαδή υπάρξει νέος κύκλος lockdown, και αν η ύφεση ξεπεράσει το 8% τότε οι πιθανότητες να βρεθούμε σε συνθήκες μνημονίου θα είναι πολύ ψηλές. Και θα είναι αδύνατον να αποφύγουμε ένα νέο μνημόνιο αν δεν τρέξει γρήγορα το ταμείο ανάκαμψης και αν δεν επικρατήσει η άποψη η ευρωπαϊκή ενίσχυση να δοθεί ως επιχορήγηση και όχι ως δανεισμό που επιδιώκουν με κάθε τρόπο οι 5 του Βορρά.
