Η επόμενη μέρα της…απασφάλισης Τραμπ
Ο Αμερικανός Πρόεδρος στη μέχρι τώρα θητεία του έχει χαράξει την εξωτερική του πολιτική πάνω σε πολύ τολμηρές αποφάσεις. Μία από αυτές είναι και η απόσυρση από τη συμφωνία για το «πάγωμα» του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Ποιες είναι οι συνέπειες μιας τέτοιας απόφασης. Θα γίνει άραγε η επανέναρξη του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν; Πριν από λίγες μέρες ο Τραμπ για άλλη μία φορά προκάλεσε την αντίδραση της διεθνούς κοινότητας μετά την απόφασή του περί απόσυρσης από τη συμφωνία που είχε συναφθεί το 2015 προκειμένου να αρθούν οι κυρώσεις που είχαν επιβληθεί στην Τεχεράνη και από την πλευρά της η χώρα να σταματήσει το πυρηνικό της πρόγραμμα μέχρι το 2025. Το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (JCPOA) τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2016 με την υπογραφή της Τεχεράνης από τη μία πλευρά και των ΗΠΑ, της Ρωσίας, της Κίνας, της Ε.Ε., της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Βρετανίας από την άλλη με την υποστήριξη και του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Παρ’ όλα αυτά η απόφαση του Τραμπ δεν περιείχε την επόμενή του κίνηση καθώς δεν παρουσίασε κανένα σχέδιο Β. Κατά τη διάρκεια του διαγγέλματος δεν παρουσίασε τη στρατηγική του για το τι θα γίνει από εδώ και πέρα και πώς ακριβώς εκείνος σκέφτεται ότι θα επιτευχθεί η πραγματική και διαρκής λύση στο πρόβλημα της ιρανικής πυρηνικής απειλής. Την ίδια ώρα, σε εξέλιξη βρίσκεται και η συζήτηση για τον προγραμματισμό της συνάντησης Τραμπ - Κιμ, μια συνάντηση που πρόκειται να θίξει ένα παρεμφερές ζήτημα και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την εξήγηση που θα δώσει η Πιονγιάνγκ στην κίνηση αποχώρησης του Τραμπ από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν.
Η αιτία
Από την αρχή ο Αμερικανός ηγέτης έχει αποδείξει πως δεν θα αποδεχθεί καμμία συμφωνία που έχει «ξύλινα» πόδια. Αυτή η συμφωνία είχε πολλά αδύνατα σημεία, αφού δεν απαγόρευε την ανάπτυξη συμβατικών πυραύλων από την Τεχεράνη και δεν περιόριζε την ιρανική επιρροή στην ευρύτερη περιοχή. Βέβαια, από την άλλη πλευρά, ο μόνος σκοπός της παραπάνω συμφωνίας ήταν να εμποδίσει για όσο το δυνατόν περισσότερο διάστημα να αποκτήσει πυρηνικά όπλα με αντάλλαγμα την άρση των κυρώσεων που είχαν επιβληθεί εκείνο το διάστημα από τα εμπλεκόμενα κράτη. Σε κάθε περίπτωση ο Τραμπ θεωρεί πως το Ιράν είναι αναξιόπιστο, ιδιαίτερα μετά την παρουσίαση απτών αποδείξεων ενός μυστικού πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης που αφορούσαν σε ένα χρονικό διάστημα πολύ πριν από το 2016.
Τι μέλλει γενέσθαι με τις κυρώσεις
Εξαιρετικά ασαφές είναι ακόμη ο βαθμός που θα γίνει η επαναφορά των κυρώσεων κατά της Τεχεράνης. Βάσει πληροφοριών, πρόκειται να υπάρξει μία μεταβατική περίοδος 90 έως και 180 ημερών μέχρι την επιβολή ενός ευρέως φάσματος κυρώσεων που θα στοχεύουν στον πετρελαϊκό τομέα του Ιράν, τις συναλλαγές με την κεντρική τράπεζα, τις αεροπορικές εξαγωγές και το εμπόριο μετάλλων της χώρας, χωρίς όμως να έχουν δοθεί πρόσθετες λεπτομέρειες. Το σενάριο των σκληρών κυρώσεων είναι και το πιθανότερο από τη στιγμή που επικρατούν οι φωνές των σκληροπυρηνικών που ισχυρίζονται πως ο μόνος ορθός στρατηγικός στόχος των ΗΠΑ στο πρόβλημα του Ιράν είναι η αλλαγή του καθεστώτος στην Τεχεράνη. Ένας από τους σκληροπυρηνικούς είναι ο Τζον Μπόλτον, ο οποίος ισχυρίζεται πως για να απομακρυνθούν οι μουλάδες από την εξουσία θα πρέπει να ασκηθεί ισχυρή οικονομική και πολιτική πίεση στο Ιράν. Σε κάθε περίπτωση, αν τελικά δεν αποχωρήσουν άλλες χώρες από τη συμφωνία, είναι πιθανή η επιβίωση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, παρά την οργισμένη αντίδραση του Χασάν Ρουχανί.
Διπλωματική κρίση με τους συμμάχους
Διπλωματική κρίση θα δημιουργηθεί αν οι ΗΠΑ δεν περιοριστούν μόνον σε απευθείας κυρώσεις στο Ιράν, αλλά τις επεκτείνουν και σε όλες τις χώρες που θα κάνουν μπίζνες οιασδήποτε μορφής με την Τεχεράνη. Ήδη ο Τραμπ έχει διαμηνύσει ότι οι κυρώσεις θα αφορούν τις χώρες εκείνες που θα βοηθήσουν το Ιράν να κατασκευάσει ατομικές βόμβες. Αν όμως συμπεριλάβει και όλες τις επιχειρηματικές συναλλαγές, τότε θα πλήξει όλους τους εταίρους της συμφωνίας προκαλώντας σοβαρή διπλωματική κρίση με τους υποτιθέμενους συμμάχους του.
Εσωτερική κρίση
Η κίνηση του Τραμπ, εκτός των εξωτερικών κινδύνων, περιλαμβάνει και πολλούς κινδύνους στην εσωτερική πολιτική σκηνή, αφού με την υπογραφή του υπομνήματος δημιουργεί πρόβλημα στους πέντε Αμερικανούς που κρατούνται σε φυλακές του Ιράν, καθώς απομακρύνονται οι πιθανότητες σύντομης επιστροφής τους στην πατρίδα. Υπάρχει λοιπόν η περίπτωση να γυρίσει μπούμερανγκ αυτή η κίνηση, καθώς σε περίπτωση που παραμείνει σε ισχύ η συμφωνία χωρίς τις ΗΠΑ και το Ιράν δεν υποστεί τεράστιο πλήγμα με τις αμερικανικές κυρώσεις, τότε το μόνο που θα έχει καταφέρει ο Τραμπ είναι μια ηχηρή αποχώρηση από το τραπέζι χωρίς να έχει πετύχει κάτι σπουδαίο.
Η ευρωπαϊκή κατακραυγή
Κατά της απόφασης του Ντόναλντ Τραμπ τάχθηκαν και τα κράτη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πιο συγκεκριμένα, η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο λυπούνται για την αμερικανική απόφαση αποχώρησης από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και σκοπεύουν να εργαστούν συλλογικά για να επιτευχθεί μια ευρύτερη συμφωνία, σημείωσε ο Πρόεδρος Μακρόν μέσω Twitter. Η συμφωνία που υπεγράφη στη Βιέννη το 2015 ανταποκρίνεται στον σκοπό της να εγγυάται ότι το Ιράν δεν αναπτύσσει πυρηνικά όπλα και η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αποφασισμένη να τη διατηρήσει σε ισχύ, διαβεβαίωσε η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι σε δηλώσεις της στη Ρώμη. «Η συμφωνία με το Ιράν θα έπρεπε να προστατευθεί. Συμβάλλει στην ασφάλεια της περιοχής και περιορίζει τη διάδοση των πυρηνικών όπλων», έκρινε μέσω Twitter ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός της Ιταλίας Πάολο Τζεντιλόνι.
