Μηδαμινή η συνεισφορά του Τραμπ στην οικονομική ανάκαμψη των ΗΠΑ
Ο κόσμος δίνει στον Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ πολύ χαμηλή βαθμολογία για τον χειρισμό της πανδημίας και των φυλετικών σχέσεων. Τον Ιούνιο, ωστόσο, ο λαός του έδινε σχετικά θετική αξιολόγηση για τον χειρισμό της οικονομίας. Αυτό το πλεονέκτημα ενδέχεται τώρα να διαβρώνεται, αλλά τα νούμερα του Τραμπ στην οικονομική πολιτική παραμένουν πολύ καλύτερα από αυτά άλλων σημαντικών ζητημάτων.
Είναι προφανές γιατί ο Τραμπ παίρνει αξιοπρεπείς βαθμολογίες για την οικονομία –πριν από το ξέσπασμα του κορωνοϊού τον Μάρτιο, προήδρευε των τελευταίων σταδίων της μεγαλύτερης οικονομικής επέκτασης στην μεταπολεμική ιστορία των ΗΠΑ. Αλλά η σωστή φράση εδώ είναι «προήδρευε», επειδή ο Τραμπ ουσιαστικά δεν έκανε και πολλά παραπάνω από αυτό. Αν μη τι άλλο, οι οικονομικές πολιτικές που κατάφερε να εφαρμόσει πιθανότατα έκαναν περισσότερο κακό παρά καλό.
Η επέκταση που ξεκίνησε το 2009 ήταν μία που θα γραφτεί στα βιβλία της ιστορίας, αφού διήρκεσε περισσότερο από την οικονομική άνθιση της δεκαετίας του 1990 και του 1960. Αλλά η διάρκεια δεν είναι το παν. Ένας σημαντικός λόγος που η ανάκαμψη διήρκεσε τόσο πολύ είναι ότι είχε να ανακάμψει από ένα τόσο μεγάλο σοκ. Όσον αφορά την αύξηση του κατά κεφαλήν ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, η επέκταση ήταν στην πραγματικότητα βραδύτερη από τις περισσότερες.
Το ένα μέρος όπου έλαμψε η ανάκαμψη του Τραμπ ήταν ως προς την παροχή οικονομικών κερδών για τους χαμηλόμισθους. Οι μισθοί για τον μέσο εργαζόμενο πλήρους απασχόλησης άρχισαν να αυξάνονται έντονα κατά τη δεύτερη θητεία του Προέδρου Μπαράκ Ομπάμα και η άνοδος συνεχίστηκε υπό τον Τραμπ.
Αλλά αυτό πιθανότατα δεν ήταν συνάρτηση του οτιδήποτε έκανε ο Τραμπ. Αντίθετα, αντικατοπτρίζει πιθανώς το μήκος της επέκτασης. Οι χαμηλόμισθοι εργαζόμενοι με λιγότερη εκπαίδευση τείνουν να είναι οι πρώτοι που απολύονται σε μια ύφεση και οι τελευταίοι που προσλαμβάνονται όταν η οικονομία ανακάμπτει, πράγμα που σημαίνει ότι τα κέρδη τους τείνουν να έρχονται μόνο στο τέλος των μεγάλων περιόδων ανάπτυξης. Ο Τραμπ απλώς ανέλαβε τα καθήκοντά του στην κατάλληλη στιγμή. Αλλά σε ποιο βαθμό πρέπει να πάρει πίστωση ο Τραμπ για τη συνέχιση της επέκτασης; Οι ακλόνητοι υποστηρικτές του θα επικαλεστούν τον εμπορικό πόλεμο του Τραμπ, ο οποίος υποτίθεται ότι είχε ως αποτέλεσμα την αποτροπή της δημιουργίας θέσεων εργασίας από την Κίνα και αλλού. Η αλήθεια είναι ότι δεν έκανε τίποτα τέτοιο. Αυτή η ανάκαμψη ήταν ασυνήθιστα αδύναμη για εργοστασιακές θέσεις απασχόλησης.
Οι δασμοί του Τραμπ έκαναν σχεδόν σίγουρα τα πράγματα δυσκολότερα για τους κατασκευαστές των ΗΠΑ αυξάνοντας την τιμή των εισαγόμενων εξαρτημάτων. Οι δασμοί στον χάλυβα, για παράδειγμα, αύξησαν το κόστος για τις αυτοκινητοβιομηχανίες των ΗΠΑ. Επιπλέον, οι δασμοί έπληξαν την κατανάλωση. Πολλές οικονομικές μελέτες διαπίστωσαν ότι οι Αμερικανοί καταναλωτές αναγκάστηκαν να πληρώσουν σχεδόν όλο το κόστος των φόρων εισαγωγής του Trump.
Τι γίνεται με τις φορολογικές περικοπές του Trump; Ο αντίκτυπος αυτών είναι πολύ δύσκολο να εκτιμηθεί. Οι μειώσεις των εταιρικών φόρων υποτίθεται ότι τροφοδοτούν την ανάπτυξη μέσω της τόνωσης των επιχειρηματικών επενδύσεων. Εάν δεν σημειωθεί αύξηση των επενδύσεων, η πολιτική πιθανότατα δεν θα έχει μεγάλο αποτέλεσμα. Μια ανάλυση του 2019 από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και μια μελέτη του 2019 από την Υπηρεσία Έρευνας του Κογκρέσου διαπίστωσε ότι η αύξηση των επενδύσεων μετά βίας επιταχύνθηκε ως απάντηση στις μεταρρυθμίσεις του Trump το 2017. Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις θα είναι δυσκολότερο να μετρηθούν εν μέσω όλων των άλλων παραγόντων που επηρεάζουν τις επενδυτικές αποφάσεις των επιχειρήσεων από τότε. Αλλά η διάρκεια της οικονομικής επέκτασης πιθανώς δεν οφείλεται στις περικοπές φόρων.
Έτσι, εάν ο εμπορικός πόλεμος του Τραμπ έβλαψε ελαφρώς την οικονομία και οι φορολογικές περικοπές του είχαν ήπιο άμεσο αποτέλεσμα, πώς θα μπορούσε ο Τραμπ να πιστωθεί τη συνέχιση της επέκτασης; Ο μόνος πιθανός τρόπος είναι μέσω της ανθρώπινης ψυχολογίας – αυτό που οι οικονομολόγοι αποκαλούν ζωώδες ένστικτο. Εάν οι επιχειρηματίες –που τείνουν να στηρίζουν τους Ρεπουμπλικάνους– αισθάνονται μεγαλύτερη εμπιστοσύνη με το να έχουν Ρεπουμπλικάνους στον Λευκό Οίκο, αυτό θα μπορούσε να τους έκανε πιο πρόθυμους να επενδύσουν. Και πράγματι, οι δείκτες εμπιστοσύνης των επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά τα πρώτα δύο χρόνια της Προεδρίας του Τραμπ, αν και άρχισαν να μειώνονται στα τέλη του 2018.
Επέδρασε αρνητικά ο εμπορικός του πόλεμος
Αλλά ακόμα και αν ο Τραμπ έδωσε μία πρόσκαιρη ώθηση στην οικονομική αισιοδοξία, το 2017 και το 2018, δεν είναι κάτι που θα μπορούσε να επαναληφθεί. Ο εμπορικός του πόλεμος επιδρούσε ήδη αρνητικά στην επιχειρηματική εμπιστοσύνη και τώρα, η καταστροφική του αντίδραση στην πανδημία του κορωνοϊού προμηνύει ένα πάγωμα στην οικονομία που θα διαρκέσει χρόνια.
Ακόμα και αυτό, δίνει στον Τραμπ υπερβολικά πολλά εύσημα. Το πιθανότατο σενάριο είναι απλώς πως κληρονόμησε μία Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουνίου 2020 ανήλθαν στα 28,227 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται αυξημένες κατά 2,703 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (25,524 εκατ. ευρώ).
ανάκαμψη από τον προκάτοχό του ότι αυτή η ανάκαμψη διήρκεσε αρκετά επειδή η οικονομία προσπαθούσε να βγει από μία ασυνήθιστα μεγάλη «τρύπα» και ο Τραμπ έπληξε σε έναν μεσαίο βαθμό την εν λόγω ανάκαμψη, μέσω της κακής εμπορικής πολιτικής του. Ο ιδιωτικός τομέας συνέχισε να γιατρεύει τις πληγές του, βοηθούμενος από τα χαμηλά επιτόκια της Federal Reserve. Το ότι πολλοί Αμερικανοί ακόμα του βάζουν υψηλούς βαθμούς όσο αφορά την οικονομία είναι ένα ατυχές αποτέλεσμα της τάσης που έχουμε να δίνουμε στους Προέδρους υπερβολικά εύσημα για τις πράξεις άλλων.
