Moody’s: Το «κακό» και το «χειρότερο» σενάριο για την ουκρανική κρίση
Πετρέλαιο στα 150 δολάρια, φυσικό αέριο στα ύψη και μια ενεργειακή κρίση που θα προκαλέσει πληθωριστικό σοκ και θα ρίξει την παγκόσμια οικονομία σε ύφεση, προβλέπει το χειρότερο πιθανό σενάριο της Moody’s για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ο οίκος αξιολόγησης δίνει πιθανότητα 30% σε αυτό το σενάριο, καθώς θεωρεί ότι το σενάριο της σύντομης εκεχειρίας είναι πιθανότερο (55%). Αντίθετα, σε μία εξέλιξη που δείχνει την έκτασης της ανατροπής μπροστά στην οποία βρέθηκε ξαφνικά η παγκόσμια οικονομία, το έως σήμερα βασικό σενάριο του οίκου συγκεντρώνει πιθανότητες μόλις 15% να επιβεβαιωθεί.
Σε όλα τα σενάρια, οι οικονομίες της Ευρώπης είναι εκείνες που έχουν τα περισσότερα να χάσουν, εξαιτίας της μεγάλης εξάρτησής τους από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Σενάριο 1: Γρήγορη λύση (πιθανότητα 55%)
Το πρώτο σενάριο της Moody’s προβλέπει μία γρήγορη λύση στην ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, με μια εκεχειρία να επιτυγχάνεται σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Οι ΗΠΑ, η Ε.Ε. και άλλες χώρες επιβάλουν στη κυρώσεις σε βάρος ατόμων, επιχειρήσεων και χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων από τη Ρωσία, περιορίζοντας την ικανότητά τους να συναλλάσσονται στη διεθνή οικονομία. Κυρώσεις επιβάλλονται επίσης σε συγκεκριμένους κλάδους, κυρίως στην εξόρυξη, την παραγωγή και μεταφορά υδρογονανθράκων και το εμπόριο που σχετίζεται με τον τομέα της άμυνας.
Έχοντας στο μυαλό της την ενεργειακή ασφάλειά της, η Ε.Ε. εξετάζει προσεκτικά τις επιλογές της αλλά αναβάλλει επ’ αόριστον την έγκριση του αγωγού Nord Stream 2. Η Ρωσία απαντά συνεχίζοντας τη σημερινή πολιτική των μειωμένων προμηθειών φυσικού αερίου προς την Ευρώπη και διατηρώντας τις πιέσεις στην παγκόσμια αγορά του αερίου.
Η Ευρώπη προσπαθεί να υποκαταστήσει το ρωσικό αέριο που χάνει με LNG από άλλη μέρη του κόσμου και οι αγορές, υπό την ανησυχία για περαιτέρω συγκρούσεις, διατηρεί το risk premium στις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.
Βραχυπρόθεσμα, η Ευρώπη καλύπτει τις ενεργειακές ανάγκες της μέσω ενός συνδυασμού μέτρων, όπως αυξημένες προμήθειες LNG, στροφή στον άνθρακα και αξιοποίηση αποθεμάτων που βρίσκονται αποθηκευμένα. Μεσοπρόθεσμα, η αύξηση της προσφοράς από τη Ρωσία και η αύξηση της δυναμικότητας του LNG στην Ευρώπη επαναφέρει τις τιμές στο κεντρικό σενάριο.
Οι τιμές του πετρελαίου ενισχύονται ελαφρά και φτάνουν στα 110 δολάρια το βαρέλι, ενώ η ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου επηρεάζεται περισσότερο, φτάνοντας στα 35 δολάρια ανά εκατομμύριο BTUs. Οι πληθωριστικές πιέσεις εντείνονται παγκοσμίως, με την Ευρώπη να δέχεται το μεγαλύτερο πλήγμα. Η Federal Reserve, ανησυχώντας για τις αρνητικές επιπτώσεις του πληθωρισμού, συνεχίζει την πολιτική σύσφιγξής της και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πείθεται να αυξήσει τα επιτόκια έως το τέλος του 2022.
Ο πληθωρισμός πιέζει τα διαθέσιμα εισοδήματα και το καταναλωτικό κλίμα πλήττεται, οδηγώντας σε μετριασμό των ρυθμών ανάπτυξης.
Σενάριο 2: Σύγκρουση με διάρκεια (πιθανότητα 30%)
Εάν η ρωσική εισβολή λάβει τη μορφή μία παρατεταμένης σύγκρουσης, τότε θα οδηγήσει σε ανθρωπιστική τραγωδία στην Ουκρανία και θα πυροδοτήσει μία ενιαία και ισχυρή απάντηση με τη μορφή κυρώσεων από την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ. Θα ακολουθήσουν τα αντίποινα της Ρωσίας, μέσω της μείωσης των προμηθειών πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Σε αυτό το σενάριο, τα ρωσικά στρατεύματα καταλαμβάνουν το Κίεβο και εγκαθιστούν μια νέα κυβέρνηση. Σφοδρή σύγκρουση ακολουθεί, καθώς οι ουκρανικές δυνάμεις αντιστέκονται σθεναρά σε διάφορα σημεία της χώρας.
Το ανθρώπινο και οικονομικό κόστος είναι μεγάλο, καθώς χάνονται ζωές αμάχων και καταστρέφονται υποδομές, ενώ σημειώνονται ελλείψεις σε βασικά αγαθά, αν και οι οικονομικοί θεσμοί της χώρας εξακολουθούν να λειτουργούν.
Υπάρχει μια ισχυρή αίσθηση ενότητας μέσα στο ΝΑΤΟ, η οποία οδηγεί σε μία ταχύτατη συσσώρευση δυνάμεων του ΝΑΤΟ στην περιοχή, σε μία προσπάθεια να αποτραπεί μια ρωσική εισβολή σε άλλα κράτη.
Η Ε.Ε., ανήσυχη από την επιστροφή του ψυχροπολεμικού κλίματος, ενώνει τη φωνή της με τις ΗΠΑ, καταδικάζοντας τη Ρωσία και επιβάλλοντας σκληρές κυρώσεις. Πέραν των κυρώσεων του Σεναρίου 1, αποφασίζονται και άλλες, αποκλείοντας τις ρωσικές επιχειρήσεις και τράπεζες από το σύστημα πληρωμών SWIFT και στοχεύοντας σε διάφορα άτομα, μεταξύ των οποίων και ο Βλαντιμίρ Πούτιν.
Η Ε.Ε. αποφασίζει ότι ο Nord Stream 2 δεν θα λειτουργήσει ποτέ. Οι ρωσικές εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου αντιμετωπίζουν δυσκολίες πληρωμών λόγω του αποκλεισμού τους από το SWIFT. Και η Μόσχα απαντά μειώνοντας τις προμήθειες προς την Ευρώπη.
Η τιμή του πετρελαίου μπρεντ κινείται κατά μέσο όρο στα 150 δολάρια το βαρέλι, ενώ το φυσικό αέριο φτάνει στα 50 δολάρια ανά εκατομμύριο BTUs.
Η Ε.Ε. αναγκάζεται να δημιουργήσει μια μεσοπρόθεσμη στρατηγική για την ενεργειακή ασφάλειά της, ώστε να μειώσει την εξάρτησή της από τη Ρωσία.
Η στροφή των επενδυτών στην ασφάλεια ευνοεί το δολάριο, ενώ η Ευρώπη πιέζεται περισσότερο από το σοκ στις τιμές των πρώτων υλών. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις επιχειρούν να προστατεύσουν τα νοικοκυριά μέσω επιδοτήσεων και μειώσεων σε φόρους, όμως δεν καταφέρνουν να αποκρούσουν το πληθωριστικό σοκ.
Η συμπίεση των διαθέσιμων εισοδημάτων οδηγεί σε παγκόσμια ύφεση, με την Ευρωζώνη να επηρεάζεται χειρότερα. Η νομισματική πολιτική αποκλίνει ανάμεσα στις οικονομίες, καθώς η Fed προχωρά σε επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων για να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ, αλλά η ΕΚΤ αναγνωρίζει την έκτακτη φύση της κρίσης στην Ευρώπη και τηρεί στάση αναμονής.
Επίσης, η ΕΚΤ αυξάνει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης για να βοηθήσει τις κυβερνήσεις, καθώς παρέχουν δημοσιονομική στήριξη.
Η προβληματική κατάσταση στο μέτωπο της ενέργειας απαιτεί αρκετά τρίμηνα για να ομαλοποιηθεί και οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου τελικά ισορροπούν σε επίπεδα υψηλότερα του βασικού σεναρίου. Η Ρωσία, ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου, απομονώνεται ακόμα περισσότερο, οικονομικά και πολιτικά.
