Άποψη προέδρου ΕΒΕΠ & ΠΕΣ Αττικής Βασίλη Κορκίδη

Στις εκλογικές αναμετρήσεις της Κυριακής για την επιλογή των τοπικών αρχόντων έχουμε την ευκαιρία να μάθουμε περισσότερα για τους Οργανισμούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τον Αυτοδιοικητικό Κώδικα, τα Προγράμματα «Καλλικράτης» και «Κλεισθένης», το Επιτελικό Κράτος και τη τεχνοκρατική διοίκηση. Οφείλουμε Σ πολίτες και δημότες να χαρτογραφήσουμε τις βασικές επιδράσεις αυτών των «εννοιών» στην καθημερινότητα μας και δευτερευόντως να αποτυπώσουμε ευκρινώς τις όποιες αδυναμίες, αλλά και στρεβλώσεις που έχουν καταγραφεί το διάστημα που διέρρευσε από τις τελευταίες εκλογές έως και σήμερα. Παράλληλα ας αναλογιστούμε το τι εννοεί ο σοφός λαός με την αναφορά «τα παράπονά σου στον Δήμαρχο…».

Η αυτοδιοίκηση αποτελεί τον ακρογωνιαίο διοικητικό λίθο των κοινωνιών, αποτελώντας την πρώτη οργανωμένη πολιτειακή μορφή ομάδων ανθρώπων. Ο διαχρονικός ρόλος της πόλης ως κέντρου λήψης ζωτικών αποφάσεων για την καθημερινότητα, τα ζητήματα ενδιαφέροντος, την ανάπτυξη, την αυτονομία και την αειφορία, παραμένει αναλλοίωτος ακόμη και σήμερα, παραμετροποιημένος στα σημερινά δεδομένα. Αλλά ποια είναι τα σημερινά δεδομένα; Δεν πρέπει να διαλάθει της προσοχής μας ότι η τοπική αυτοδιοίκηση προκλήθηκε μέσα από την αναγκαιότητα επιμερισμού των εξουσιών, απλούστευσης των διαδικασιών και επίτευξης αμεσότητας του πολίτη με τα όργανα διοίκησης. Ιδιαίτερα, δε, μετά την θέσπιση της Νέας Αρχιτεκτονικής, η αρχή της αναλογικότητας τέθηκε σε μεγαλύτερη ισχύ, μεταβιβάζοντας κατ’ αναλογικό τρόπο τη μορφή της κεντρικής διακυβέρνησης και σε αιρετά όργανα, εφαρμόζοντας το μοντέλο «εκ των άνω προς τα κάτω». Ως γνωστόν η ψήφιση του νόμου για το «Επιτελικό Κράτος» από το 2019 καθόρισε την πορεία της δημόσιας διοίκησης στην Ελλάδα, ενώ επιβάλλεται για τα επόμενα χρόνια η βελτίωση με το «Επιτελικό Κράτος 2». Πρέπει να επιχειρηθεί μια καθολική επαναπροσαρμογή της ελληνικής δημόσιας διοίκησης στην Ελλάδα, με καθιέρωση στόχων, νέων δομών διαφάνειας, εκσυγχρονισμού, ασφάλειας και καταπολέμησης της γραφειοκρατίας. Ακόμη και σήμερα συζητούμε το θέμα της ψηφιοποίησης των υπηρεσιών όχι μόνο των ΟΤΑ, αλλά και τους κράτους γεγονός που υποδηλώνει ότι πρέπει να συνεχιστεί η σοβαρή και μεθοδική δουλειά έστω για τη μείωση της γραφειοκρατίας στα ελάχιστα δυνατά.

Σήμερα εξακολουθούν να είναι σχετικά λίγες οι δημοτικές αρχές και Περιφέρειες που έχουν καταφέρει να ψηφιοποιήσουν τα αρχεία τους και τις δραστηριότητές τους, που σχετίζονται με την καθημερινότητα του πολίτη. Άρα πριν μιλήσουμε για μεταρρυθμίσεις και σύγχρονα μοντέλα αυτοδιοίκησης θα πρέπει να προχωρήσουμε μέχρι τέλος τη ψηφιακή μεταρρύθμιση χάρη στην οποία θα απεικονιστούν ευκρινώς οι προσφερόμενες στον πολίτη υπηρεσίες, αλλά και οι αδυναμίες των περιφερειακών και δημοτικών αρχών σε μείζονος σημασίας θέματα καθημερινότητας. Πρέπει να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους. Γιατί διαφορετικά οι «έξυπνες πόλεις» θα μείνουν ένας απλός τίτλος όταν διεκδικούμε να είμαστε μέρος της ψηφιακής μετάβασης η οποία όλοι γνωρίζουμε ότι δεν έχει ολοκληρωθεί. Η κυκλική οικονομία, στην αλυσίδα της οποίας ο πλέον κρίσιμος κρίκος είναι ο Δήμος, θα αποτελεί μόνο θέμα συζήτησης κι ακόμη θα παλεύουν οι Δήμοι για την ανακύκλωση, σε πολλές περιπτώσεις «ημιτελή» διαχείριση των αποβλήτων τους, και όχι μόνο. Συνεχίζουμε να διαφωνούμε που θα «τοποθετηθούν» τα επίγεια ή υπεράκτια αιολικά πάρκα και σε ποιο σημείο θα «τοποθετηθούν» στα παράλια συσκευές παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από την αξιοποίηση της κυματικής κινητικότητας. Ακόμα και σήμερα ο πολίτης έχει αναγάγει την καθαριότητα και την αποκομιδή των απορριμμάτων σε «πρωτεύουσα καθημερινότητα» αγνοώντας όσα σχετίζονται με την βελτίωση του βιοτικού του επιπέδου μέσα από δράσεις των «πράσινων πολιτικών» και της παροχής φθηνής ενέργειας. Η αειφορία πρέπει να πάψει να είναι έννοια του γνωστικού επιπέδου μίας ομάδας τεχνοκρατών και οικονομολόγων και να γίνει «κτήμα» των πολιτών. Αυτή ίσως να είναι και η δυσκολότερη μεταρρύθμιση για την Αυτοδιοίκηση όλων των βαθμών, αλλά και της κρατικής εξουσίας από την οποία εξαρτάται.

Στόχος των αυτοδιοικητικών όλων των Δήμων της Ελλάδας ήταν και είναι να αναβαθμιστεί ο ρόλος της πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης, με το βλέμμα στραμμένο προς την κατεύθυνση της Τοπικής Διακυβέρνησης. Με αυτοτέλεια, με επαρκείς πόρους, μέσα και προσωπικό, ουσιαστική αποκέντρωση, αλλά και με αναβάθμιση του θεσμικού και λειτουργικού ρόλου των Δήμων με ξεκάθαρες αρμοδιότητες, ώστε να είναι αποτελεσματικοί. Στο πλαίσιο δε της ψηφιοποίησης θα πρέπει να δοθεί, μεταξύ των άλλων, έμφαση στις διαδημοτικές συνεργασίες, προκειμένου να αξιοποιηθούν όλα τα διαθέσιμα εργαλεία ώστε η στοχοθεσία να μην είναι διαφορετική από εκείνη της σύγχρονης ευρωπαϊκής αυτοδιοίκησης. Σήμερα οφείλουμε να μετατρέψουμε τους Δήμους μας σε σύγχρονους, πράσινους, ψηφιακούς, βιώσιμους και ανθρώπινους, συμβαδίζοντας με τις προτεραιότητες της ΕΕ. Τι απαιτούν όλοι αυτοί οι στόχοι; Μα μια νέα γενναία μεταρρύθμιση, που θα αντιμετωπίζει τις στρεβλώσεις και θα κάνει το επόμενο βήμα για την Τοπική Διακυβέρνηση, ιδιαίτερα μετά τις όσες παθογένειες αναδείχθηκαν μετά τις φυσικές καταστροφές. Κανείς δεν οφείλει να ξέρει καλύτερα τα ζητήματα των κατοίκων του τόπου του, από τον Περιφερειάρχη ή Δήμαρχο και τον Δημοτικό ή Περιφερειακό Σύμβουλο. Χρειάζεται όμως πολύ ποιοτική δουλειά και όραμα που να είναι εφικτό να γίνει πραγματικότητα.

Η απάντηση στο ερώτημα γιατί η κυβέρνηση δίνει κομματικό χρώμα στις Περιφερειακές εκλογές και όχι στις δημοτικές, δόθηκε ξεκάθαρα από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό. Στις θέσεις των Περιφερειαρχών η κυβέρνηση θέλει ανθρώπους που συμμερίζονται ένα κοινό όραμα και με τους οποίους μπορεί να συνεργαστεί καλά. Επιλέγει όσους πιστεύει πως μπορούν να σταθούν αρωγοί στις προσπάθειες της κυβέρνησης, αλλά και αντίστοιχα η κυβέρνηση να σταθεί αρωγός στο δικό τους αγώνα για τη βελτίωση της ζωής σε κάθε Δήμο και κάθε περιφέρεια. Αναφερόμενος στις εκλογές για Περιφερειάρχη Αττικής, εύχομαι καλή επιτυχία στον φίλο Νίκο Χαρδαλιά. Αντίστοιχα για την πόλη μου και τον Δήμο Πειραιά, θεωρώ πως είναι δίκαιο η κυβέρνηση να στηρίξει, ανεξαρτήτως κόμματος για Δήμαρχο τον Γιάννη Μώραλη. Πιστεύω πως αξιόλογοι αυτοδιοικητικοί υπάρχουν σε όλες τις παρατάξεις και μακάρι να εκλεγούν οι άξιοι και ικανοί υποψήφιοι, ώστε να συνεργαστούν εποικοδομητικά μεταξύ τους στα νέα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια. Για να συμβεί όμως αυτό και να προκύψει από τις αυτοδιοικητικές εκλογές η βελτίωση της καθημερινότητας μας θα πρέπει να υπάρξει εκ μέρους μας συμμετοχή και όχι αποχή.