MED 5: Συμφωνία των χωρών για ενιαία στάση στο νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης

O Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου κ. Νότης Μηταράκης, δήλωσε:

«Συζητήσαμε τις κοινές προκλήσεις και τις κοινές μας προτάσεις, στο πλαίσιo της διαπραγμάτευσης για το νέο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο Μετανάστευσης & Ασύλου. Απαραίτητο για να προχωρήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση στην μετά Δουβλίνο εποχή, καθώς εμφανώς οι συνθήκες και οι ανάγκες μας έχουν μεταβληθεί. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι συζητάμε σήμερα σε ένα διαφορετικό περιβάλλον, καθώς η χώρα μας, με την συμβολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έχει προχωρήσει στην ανάκτηση του ελέγχου, της μεταναστευτικής κρίσης. 

Τα προβλήματα των χωρών πρώτης υποδοχής αναγνωρίζονται από όλα τα Κράτη – Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αλλά αυτό τώρα, πρέπει να αποτυπωθεί στο νέο Σύμφωνο.

Το προτεινόμενο νέο σύμφωνο είναι μια αξιόλογη προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.  Οι προτάσεις αυτές ωστόσο δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στις ανησυχίες των μεσογειακών χωρών, αυτών δηλαδή που αποτελούν τις κύριες πύλες εισόδου μεταναστευτικών ροών προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Ειδικά ως προς την έλλειψη ισορροπίας μεταξύ των σαφών υποχρεώσεων που προβλέπονται για τα κράτη πρώτης υποδοχής και τον αβέβαιο μηχανισμό αλληλεγγύης που δεν εξασφαλίζει το απαραίτητο ύψος έμπρακτης και αποτελεσματικής ισοκατανομής των προσφύγων και μεταναστών. Από τη μία, οι υποχρεώσεις είναι αυστηρές και λεπτομερείς ενώ, από την άλλη πλευρά, οι διατάξεις αναφορικά με την αλληλεγγύη έχουν λιγότερο δεσμευτικό χαρακτήρα και ένα δυσκίνητο μηχανισμό εφαρμογής.

Εμείς αναλαμβάνουμε υπεύθυνα τις υποχρεώσεις μας ως χώρες πρώτης υποδοχής. Τα υπόλοιπα κράτη-μέλη πρέπει μετά να μας στηρίξουν στο θέμα της δίκαιης κατανομής των μεταναστών. Δεν μπορούν οι χώρες μας και να προστατεύουν τα σύνορα, και να σηκώνουν δυσανάλογο βάρος, ειδικά στις ακριτικές περιοχές, και να εξετάζουν τις αιτήσεις ασύλου, και να φιλοξενούν τους αιτούντες άσυλο, και να παρέχουν προστασία στους ευάλωτους, και να επιστρέφουν όσους δεν δικαιούνται διεθνούς προστασίας και να εντάσσουν τους αναγνωρισμένους πρόσφυγες.

Η ασφάλεια των εξωτερικών συνόρων μας αποτελεί πρωταρχικό μας στόχο. Τα οποία προστατεύουμε σύμφωνα με το Διεθνές & Ευρωπαϊκό Δίκαιο και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.

Ο Υπουργός Εσωτερικών της Ισπανίας κ. Φερνάντο Γκόμεθ σημείωσε: «Στόχος μας είναι να διατηρήσουμε την ένωση μας και να μιλήσουμε με μία φωνή για την υπεράσπιση των συμφερόντων των χωρών πρώτης εισόδου. Η Ισπανία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Κύπρος και η Μάλτα είναι μαζί για την υπεράσπιση μιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής μετανάστευσης, ασύλου και συνόρων που σέβεται τις αρχές και τις αξίες της ΕΕ.

Το τελευταίο συνεπάγεται ότι το μελλοντικό σύμφωνο μετανάστευσης και ασύλου πρέπει να περιστρέφεται γύρω από την αρχή της αλληλεγγύης και της δίκαιης κατανομής ευθυνών, όπως ορίζεται στο άρθρο 80 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θεωρούμε επίσης ότι η εξωτερική διάσταση της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής πρέπει να ενισχυθεί μέσω μιας αποτελεσματικής συνεργασίας με χώρες προέλευσης και διέλευσης. Η εμπειρία της Ισπανίας καθώς και των υπόλοιπων χωρών αυτής της συνάντησης / συνόδου αποδεικνύει ότι αυτή είναι η πιο αποτελεσματική φόρμουλα για την πρόληψη της παράνομης μετανάστευσης.

Μόνο με την αύξηση της συνεργασίας με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης μπορούμε να αποτρέψουμε τις παράνομες αφίξεις, το λαθρεμπόριο μεταναστών και την απώλεια ανθρώπινων ζωών. Παραμένουμε δεσμευμένοι στο να βρούμε βιώσιμες λύσεις. Ωστόσο, ένας δίκαιος καταμερισμός ευθύνης είναι απαραίτητος. Δεν μπορεί να είναι αποκλειστικά καθήκον των χωρών πρώτης γραμμής.”

H Υπουργός Εσωτερικών της Ιταλίας κ. Λουτσιάνα Λαμοργκέζε, ανέφερε: «Όλοι μαζί είμαστε έτοιμοι να εντείνουμε τον συντονισμό μας για να συνεισφέρουμε, με ενότητα και με πνεύμα εποικοδομητικό, στις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις για το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για την Μετανάστευση και το Άσυλο.»

Στις διαπραγματεύσεις για το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, εξακολουθούν να υφίστανται στοιχεία ανισορροπίας ανάμεσα στα μέτρα ευθύνης και τα μέτρα αλληλεγγύης. Για το λόγο αυτό, σε μια τόσο λεπτή στιγμή, είναι επιτακτική η ανάγκη τα Κράτη της Μεσογείου να διατηρήσουν ένα ενιαίο μέτωπο ώστε να καθοδηγήσουν, σε πνεύμα συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και όλα τα Κράτη μέλη, τις διαπραγματεύσεις για το νέο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο.»

Έξι μήνες μετά την επίσημη έναρξη των διαπραγματεύσεων για ένα νέο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο και αφού έχουμε παρουσιάσει διάφορα έγγραφα σχετικά με την κοινή θέση των χωρών μας, οι βασικές μας ανησυχίες εξακολουθούν να υφίστανται.»

Γνωρίζουμε την πολυπλοκότητα των εν λόγω ζητημάτων και εκτιμούμε τη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς και αυτή των προηγουμένων και των νυν Προεδριών - της Γερμανίας και της Πορτογαλίας- που αποσκοπεί σε μια εποικοδομητική συνεργασία με όλα τα Κράτη μέλη φιλοδοξώντας να βρεθούν βιώσιμες λύσεις.»

Ο Υπουργός Εσωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκος Νουρής, τόνισε: «Δυστυχώς, για 4^η συνεχή χρονιά η Κύπρος καταγράφει μια ανεπιθύμητη πρωτιά. Είμαστε το κράτος μέλος με τις περισσότερες αιτήσεις ασύλου κατ’ αναλογία πληθυσμού, με τον αριθμό των αιτητών και κατόχων προστασίας να φτάνει πλέον το 4% της ημικατεχόμενης μας πατρίδας.

Παρά τη σημαντική στήριξη που μας παρέχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασύλου EASO, η Frontex και άλλοι συναφείς οργανισμοί, οι μεταναστευτικές πιέσεις που καλείται να διαχειριστεί η Κύπρος, ξεπερνούν κατά πολύ τον δίκαιο καταμερισμό βαρών.

Σε καθημερινή βάση, φτάνουν στα εδάφη της Δημοκρατίας μεγάλοι αριθμοί μεταναστών, μέσω παράνομων αφίξεων, κυρίως μέσω της πράσινης γραμμής, οι οποίες προωθούνται μέσω των κατεχομένων εδαφών μας προερχόμενοι από την Τουρκία. Μιας Τουρκίας που συνεχίζει να αρνείται πεισματικά να αναγνωρίσει και να συνεργαστεί με την Κυπριακή Δημοκρατία. Μόνο για τη διετία 2019 – 2020 οι νέες αιτήσεις ασύλου έφτασαν τις 25,894 άτομα.

Αυτή η οργανωμένη και συστηματική τουρκική προκλητική δραστηριότητα, η εργαλειοποίηση των μεταναστών, με ιδιαίτερη αναφορά στους Σύριους και η κατάχρηση από πλευράς Τουρκίας, πρέπει και οφείλει να απαντηθεί αποφασιστικά από την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση στην επικείμενη σύνοδο κορυφής.»

O Υπουργός Εσωτερικών και Εθνικής Ασφάλειας της Μάλτας κ. Μπάιρον Καμιλέρι δήλωσε: «Όλοι μας αναγνωρίζουμε την πραγματική προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να φέρει όλα τα κράτη μέλη μαζί πίσω από ένα νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο. Αυτό σίγουρα δεν είναι ένα εύκολο έργο και κάνουμε ό, τι μπορούμε προκειμένου να καρποφορήσει μέσα από τις συζητήσεις για το νέο σύμφωνο.

Σήμερα, έξι μήνες μετά την παρουσίαση του Συμφώνου, ζητούμε και πάλι μια ρεαλιστική και ισορροπημένη προσέγγιση μια προσέγγιση που τελικά θα χρησιμεύει για τη βελτίωση της κατάστασης σε αυτές τις χώρες που επηρεάζονται περισσότερο από την παράνομη μετανάστευση. Ας μην ξεχνάμε ότι έχουμε να διαχεριστούμε μετανάστες που προσπαθούν να φτάσουν στην ευρωπαϊκή ήπειρο, όχι μόνο με προορισμό της Μάλτας, της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Ισπανίας ή της Κύπρου. Είναι λοιπόν δίκαιο, η προσέγγιση της Ευρώπης σε αυτό το φαινόμενο να μπορεί να δίνει τη δέουσα σημασία στις ανάγκες των κρατών μελών που αντιμετωπίζουν συνεχώς τις κρίσεις στα σύνορα της Ένωσης.

Πιστεύω ότι οι παρούσες προτάσεις υπολείπονται της επίτευξης της σωστής ισορροπίας μεταξύ αλληλεγγύης και ευθύνης. Ενώ τα κράτη μέλη πρώτης γραμμής θα επωμιστούν επιπλέον υποχρεώσεις δεν έχουμε επαρκείς εγγυήσεις ότι οι πρώτες χώρες θα λάβουν την αποτελεσματική υποστήριξη που δικαιούνται.

Υπάρχουν τρεις τρόποι αντιμετώπισης αυτού του ζητήματος - πρώτον, ενισχύοντας τη συνεργασία με χώρες transit για την αποτροπή της διέλευσης, διαταράσσοντας το επιχειρηματικό μοντέλο λαθρεμπόρων που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή μεταναστών που εμπιστεύονται τη ζωή τους στα χέρια τους. Δεύτερον, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι όλα τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα έχουν την ευθύνη τους προκειμένου να φέρουν εις πέρας το ρόλο τους με αποτελεσματικό τρόπο, μέσω της μετεγκατάστασης. Τέλος, φαίνεται ότι υπάρχει συναίνεση σχετικά με αυτό σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πρέπει να αρχίσουμε να αντιμετωπίζουμε τις επιστροφές αιτούντων άσυλο που έχουν απορριφθεί, μέσω ενός ενιαίου μηχανισμού επιστροφών της Ευρώπης. Οι συζητήσεις που διεξάγουμε στην Αθήνα οδηγούν σε συγκεκριμένες συστάσεις για το τι μπορεί να γίνει εσωτερικά και εξωτερικά για να βελτιωθεί η κατάσταση. Δεν μπορούμε πλέον να τιμωρούμαστε λόγω της γεωγραφικής μας θέσης. Δεν μπορούμε πλέον να τιμωρούμαστε επειδή σώζουμε ζωές στη θάλασσα. Ας ελπίσουμε ότι η κοινή θέση που επισημαίνουμε σήμερα θα αποτελέσει ένα ακόμη βήμα προς την κατεύθυνση επίτευξη συναίνεσης, συναίνεσης που βασίζεται στην κοινή λογική, τη δικαιοσύνη και την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη στην πράξη.»